Aš ramma inn tómt

tomt_ransu_duusŽann 21. įgśst įriš 1911 gekk mašur aš nafni Vincenzo Peruggia inn ķ Louvre safniš ķ Parķs skömmu fyrir lokun žess, stakk mynd Leonardos da Vincis af Mónu Lķsu undir frakkann sinn og gekk meš hana śt.  Žjófnašurinn varš starfsmönnum safnsins ekki ljós fyrr en degi sķšar žegar franski listmįlarinn Louis Béroud forvitnašist um žaš hvers vegna verkiš vęri ekki į sķnum staš.  Lögreglan var strax kölluš til en žjófurinn var žį löngu horfinn af franskri jörš. 

Nęstu daga eftir aš lżst hafši veriš eftir verkinu geršist dįlķtiš furšulegt.  Ašsóknin ķ Louvre jókst til muna og į vikunum sem lišu heimsóttu žśsundir manna safniš til žess eins aš sjį tóman vegginn žar sem mįlverkiš hafši įšur hangiš.  Fjarvera myndarinnar reyndist vekja meiri įhuga en myndin sjįlf.

Tóm list er jafnan sett ķ samhengi viš list sem vill hverfa frį ķmyndinni žröngva sér sjįlfri ķ „ekkert“.  Hins vegar hylur ķmynd alltaf tóm og viš höfum djśpstęša žörf fyrir aš vilja sjį žaš sem er okkur huliš.  Einhvern veginn žannig śtskżrir allavega breski sįlfręšingurinn Darian Leader įstęšuna fyrir aukinni ašsókn į Louvre eftir hvarf Monu Lisu.  Og samkvęmt Leader žį kann listin aš žjóna žeim žörfum okkar.   Hugmyndir Leaders um list og tóm eiga żmislegt sammerkt meš kenningum eldri kollega hans Jacques Lacan. Žeirra sżn į tómiš er sįlfręšilegs ešlis og beinist aš tóminu sem er til žess aš; „holdgera žaš sem viš erum ašskilin frį, žaš sem viš höfum glataš  į leiš okkar gegnum bernskuna“, sem veršur žannig; „rżmi fyrir žarfir okkar“. Bandarķski gagnrżnandinn Lucy R. Lippard hefur ašra sżn į ašdrįttarafl žess tóma og segir: 

„Reynslan af žvķ aš horfa į og skynja „tóman“ eša „litlausan“ flöt fer fram gegnum  leiša.  Įhorfandanum kann aš žykja verkiš dauft; en óvęnt brżst hann svo śt um hina hliš leišans og inn į sviš sem kalla mį ķhugun eša einfaldlega „estetķska“ įnęgju, og verkiš fer aš verša įhugavert.“

Žessi sżn Lippards segir okkur aš ķ gegnum ķhugun (eša hugleišslu) og estetķk umbreytist leiši ķ eitthvaš įhugavert.  Žaš žżšir ekki aš mynd tómsins breytist žvķ žaš hefur enga eiginlega mynd, heldur er žaš įhorf okkar sem ašlagast og samsamar sig žvķ sem er tómt.  Eins og ég skil Lippard žį tęmumst viš meš žvķ aš horfa į tómt.  Žaš eru žį andlegar žarfir okkar sem draga okkur aš tómu į mešan Lacan og Leader eru aš tala um sįlręnar žarfir og aš viš vörpum ķmyndum okkar ķ eša į tómt.  

Tómt er fyrir hiš sjónręna žaš sama og žögn er fyrir hiš hljóšręna.  John Cage er tónskįld sem hvaš fręgastur er fyrir aš leggja įherslu į žagnir og gekk hann hvaš lengst ķ žeim efnum ķ verkinu 4,33.  Verkiš byggist ķ megin drįttum į žvķ aš flytjandinn situr fyrir framan flygil ķ 4 mķnśtur og 33 sekśndur.  Hlustandinn hefur um žrennt aš velja.  Aš lįta sér leišast, gefa sig žögninni į vald eša hlusta į hljóšin sem kunna aš heyrast ķ umhverfinu."

Cage var innblįsinn af mįlverkum vinar sķns Robert Rauschenbergs žegar hann samdi 4,33, en Rauschenberg hafši veriš aš mįla tómar hvķtar myndir.  Įriš 1953, įri eftir aš Cage frumflutti 4,33,  fór Rauschenberg aš kanna ašrar leišir aš tómum fleti og strokaši śt teikningu eftir Willem de Kooning.  Hann sżndi afraksturinn undir titlinum Śtstrokuš de Kooning teikning.  Segja mį aš Robert Rauschenberg hafi žar meš fariš ķ hlutverk Vincenzo Peruggia og ręnt įhorfandann myndinni, žvķ svipaš geršist meš teikningu de Koonings og hafši įšur gerst meš mįlverk da Vincis.  Fjarvera myndarinnar vakti svo mikinn įhuga aš Śtstrokuš de Kooning teikning stendur eftir sem fręgasta teikning Willem de Koonings.

Žögn į milli tóna ķ tónverki er ekki sķšur mikilvęg og tónarnir sjįlfir.  Įn žagna myndu tónarnir renna saman ķ einn graut.   Žegar Vladimir Ashkenazy spilar Tunglskinssónötu  Beethovens gefur hann žögninni į vissum köflum örlķtiš lengri tķma en oftast er gert įšur en hann slęr nótuna.  Žannig įlķtur hann aš Beethoven hafi viljaš aš verkiš vęri spilaš og žaš gerbreytir laginu.  Hlutverk žagnarinnar veršur eitthvaš svo greinileg žegar mašur hefur samanburšinn og manni veršur ljóst hvernig žagnirnar ramma inn tónana eša, ef viš viljum fremur horfa į mįliš frį öšru sjónarhorni, hvernig tónarnir ramma inn žagnirnar. 

Ķ mįlverki hefur ramminn žį stöšu aš vera hvorki hluti af myndinni né heldur ašskilinn frį henni.  Žessi staša rammans varš til žess aš franski heimspekingurinn Jacques Derrida fór aš horfa śt fyrir myndina og į rammann žegar hann velti fyrir sér gildi mįlverksins.  Hann komst aš žeirri nišurstöšu aš viš skilgreinum ekki mįlverk śt frį myndinni heldur śt frį rammanum sem afmarkar mįlverkiš.   Derrida var aušvitaš aš vķsa til huglęgs ramma sem samanstendur af t.d. nafni listamannsins sem mįlar mįlverkiš, safninu eša gallerķinu sem sżnir mįlverkiš, veršgildi mįlverksins, sögu mįlverksins, umręšu og skrifum um mįlverkiš og žar fram eftir götunum.

Žegar Vincenzo Peruggia gekk śt um dyr Louvre safnsins tók hann eingöngu meš sér myndina.  Hann skildi eftir allt žaš sem skilgreinir mįlverkiš.  Žess vegna flykktist fólk ķ safniš, til žess aš sjį žaš ramma inn tómt. 

Derrida, Jacques: The Truth in Painting. G. Bennington og I. McLeod žżddu.University of Chicago Press, 1987.Leader, Darian: Stealing the Mona lisa: What art stops us from seeing. Faber and Faber Limited, 2002.Lippard, Lucy R.: „Changes: Essays in art criticism. E.P. Dutton & Co.,1971.

Sišferši listamannsins

Žęr voru įhugaveršar vangaveltur Hólmfrķšar Gķsladóttur um sišferši afžreyingarneytandans ķ Morgunblašinu 25.02.10.  Žar deilir hśn višhorfum sķnum til żmissa fręgra manna sem hafa brjótiš af sér.  Hśn talaši um Roman Polanski sem į yfir sér dóm fyrir naušgun og segir „Polanski hefur ekki enn axlaš įbyrgš į žvķ sem hann gerši og ég hreinlega fę mig ekki til aš horfa į myndir hans." 

Ég hef lesiš  brot śr dómskjölum Polanskis, en blašamašur birti žau ķ pistli fyrir nokkru.  Glępur Polanskis er óafsakanlegur og ekki efi ķ mķnum huga aš hann eigi, og hafi fyrir löngu įtt, aš taka śt refsingu fyrir afbrot sitt žótt hann geri góšar kvikmyndir (svona yfirleitt).  Žaš er ekki mįliš.  Įstęšan fyrir žvķ aš ég henti saman hugleišingum śt frį grein Hólmfrķšar er hins vegar setning hennar; „[...] og ég fę mig ekki til aš horfa į myndirnar hans".

Slķtum viš ekki listina frį afbrotum listamannsins?  Ręšst žaš kannski af ešli afbrota hans eša hvort hann axli įbyrgš?

Į laugardaginn var ķ Róm opnaši sżning į mįlverkum Caravaggios.  Um 50.000 manns höfšu pantaš sér miša į sżninguna įšur en hśn opnaši.  Ef žaš er eitthvaš sem mig langar aš sjį ķ listinni žetta įriš žį er žaš žessi sżning. Ég hreinlega kikna undan Caravaggio. Feguršin ķ verkum hans er nęsta óbęrileg. Caravaggio var hins vegar žekktur į sķnum tķma fyrir aš vera agressķfur drykkjuhrśtur og žaš sem verra var žį drap hann mann ķ reišikasti og žurfti aš flżja Rómarborg yfir til Möltu.  Žar lenti hann einnig ķ įtökum sökum skapofsa, žannig aš viš getum sagt aš hann hafi ekki axlaš įbyrgš.

Caravaggio var moršingi en lķka meistari birtuskilanna (chiaroscuro) og gerši einhver fallegustu mįlverk sem til eru og mörg hver sżna mjög ofbeldisfullar ķmyndir.

Fegurš var lengi vel sett ķ samhengi viš sišferši, löngu įšur en viš fórum aš nota hana til aš meta listgildi hluta.  Stóuspekingar flokkušu t.d. fegurš innan sišfręšinnar en ekki listar, s.br. hiš sanna, góša og fagra. 

Hins vegar veršur sišfręši seint teflt fram sem męlikvarša į listgildi og svo ég endurtaki orš Sķmonar Jóh. Įgśstssonar ķ hinni įgętu bók  List og fegurš;  -„Žaš er ekki markmiš listarinnar aš gera okkur aš betri mönnum."  List kann aš fį okkur til aš horfa į hluti meš öšrum augum, en breytir ekki endilega sišferšiskennd okkar.  Menn sem mįla fallegar myndir eša bśa til góšar kvikmyndir (svona yfirleitt) geta samt veriš „skķthęlar", ef svo mį aš orši kveša.

Myndirnar sem fylgja eru: (uppi) Roman Polanski, (mišja) Judith hįlsheggur Holofernes eftir Caravaggio, 1599 og (nišri) Davķš meš höfuš Golķats eftir Caravaggio, 1610. 

Žessa fęrslu er einnig aš finna į FUGL


Saga abstraktlistar er ekki saga abstraktlistar

HÉR er hlekkur į nżjustu bloggfęrsluna mķna į FUGL.

Žar segi ég ašra sögu abstraktlistar (žvķ žaš er ekki bara ein listasaga).


Sitthvaš um jśróvisjónkjóla og faglegt mat.

HÉR er hlekkur į bloggiš mitt hjį FUGLi um jśróvisjónkjóla og faglegt mat.

Nżtt blogg, nżtt kerfi

Ég hef nś fęrt mig um set ķ bloggheimi og mun lįta bloggkrafta mķna undir merki FUGLs (Félag um gagnrżna list), en félagiš hefur hleypt af stokkunum  bloggsķšu sem ętluš er handa myndlistar- og menningaržyrstu fólki.

FUGL_skilti

Žetta er į byrjunarstigi en hvet ég alla listunnendur til aš skoša og fylgjast meš į sķšunni og žeir sem telja sig hafa til mįlanna aš leggja aš taka žįtt.

Minn fyrsti pistill heitir Módel fyrir samtķmalistasöguna.

Kannski er ég ekki alfarinn śr Moggabloggi. En kveš samt į mešan.


Fjįrframlög óskast

oli_libiaEins og ég sagši HÉR žį veršur tvķeykiš Ólafur og Libia nęstu fulltrśar okkar į Feneyjar biennalnum. 

Vališ kemur ekki į óvart žvķ žaš er pólitķskt rétt mišaš viš įstandiš og kynjahlutfall (Žaš hefši veriš óafsakanlegt aš senda karl ķ sólóferš enn einu sinni). 

Ykkur sem langaši aš vešja viš mig og hefšuš žį tapaš getiš ķ stašinn lagt pening inn į reikning www.cia.is og hjįlpaš til viš aš fjįrmagna žįtttöku ķslendinga į biennalinn. Sennilega er ekki til ein króna ķ kynningarmišstöšinni.

Annars er ég sįttur viš vališ.  Fķnt aš fį samfélagslega, pólitķska og prakkaralega "relational" list til Feneyja.


mbl.is Ólafur og Libia fulltrśar Ķslands
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Banvęnn Carnegie

gibson_glover3 - CopyMér hefur alltaf žótt Carnegie sżningarnar vera eins og Lethal Weapon myndirnar, alltaf sama handritiš en nżir sem leika vondu kallana.

Žannig hefur Carnegie alltaf sżnt sömu sneišmyndina af Norręnni mįlaralist.

Ķ žetta sinn viršist handritiš žó hafa veriš einfaldaš žvķ eins og sżningin birtist nś ķ Listasafni ķslands žį eru  t.d. engin dönsk frįsagnarmįlverk, enginn Körner eša Tal R. 

Mikiš er um einhverskonar mónólist ķ afturhvarfi til  Dada, Flśxus, Bauhaus og 60“s happenings. 

Ég sį gjörning Anastasiu Ax į opnuninni sem Fréttablašiš birti į forsķšu.  Žaš var svona "happening" ķ anda Hermann Nitsch og Allan Kaprow, nema aš žaš virkaši aldrei sem Gjörningur meš stóru G. Žetta var meira svona eins og "atriš" į sżningunni.


Bestu myndlistarsżningar įrsins 2009

svavargullfjollMyndlistarįriš 2009 var rólegra en oft įšur. Sżningarsölum fękkaši, gallerķ minnkušu viš sig og myndlistarmenn viršast fara sér hęgt.  Žaš mį žį vęnta vandašra sżninga į nżju įri. 

Ég missti žvķ mišur af sżningum į landsbyggšinni sakir žess aš Morgunblašiš sendi ekki myndlistargagnrżnendur śt śr bęnum eftir hrun. En yfirleitt hafa allavega einhverjar sżningar į Akureyri veriš į topp 10 listunum mķnum.  Žetta veršur žvķ aš teljast listi yfir Reykjavķk og Reykjanes.

 

10 bestu myndlistasżningar įrsins 2009

   1)      Svavar Gušnason,  Listasafn Ķslands

Yfirlitssżning į verkum Svavars Gušnasonar ķ Listasafni Ķslands var nokkurskonar „redux“ śtgįfa af sżningu sem var haldin fyrir 19 įrum sķšan. Af žeim sökum fellur framkvęmdin kannski ekki ķ hóp žeirra framsęknustu į įrinu, en Svavar er bara svo magnašur mįlari aš yfirlitssżningar į honum ęttu aš vera meš minnst 19 įra millibili.

 2)      Gušjón Ketilsson,  Hlutverk,  Listasafn ASĶ

Besta nżja sżning įrsins. Gušjóni tókst aš setja fingurinn į samtķmann meš žvķ aš stśdera hlutföll og įminnti okkur aš viš fyllum ekki upp ķ innra tómarśm meš utanaškomandi hlutum.

 3)      Inga Žóry Jóhannesdóttir, Flökkuęšar-Loftfar, Listasafn Reykjanesbęjar

Inga Žórey glķmdi viš Foucaultķskar pęlingar um „staši ķ sjįlfu sér“ og tengdi sżninguna viš flugvöll, farartęki og feršatöskur.

Sżning sem fór hljótt sakir žess aš vera ķ heila 50 kķlómetra vegalengd frį Reykjavķk, en tvķmęlalaust ein sś besta į įrinu.

 4)      Kristjįn Gušmundsson,  Listasafn Ķslands

Žetta var sennilega įr Kristjįns.  Fyrst Yfirlitsżning į höfušlistasafninu og sķšan Carnegie veršlaunin.

 5)      Ķvar Valgaršsson,  Hringir,  Listasafn ASĶ

Virkilega flott  unniš meš rżmi og efni (merkipennar). Ķvar samkvęmur sjįlfum sér og  fyllti salinn meš nęstum žvķ engu.

 6)      Frį Unuhśsi til įttunda strętis, Listasafn Reykjavķkur – Kjarvalsstašir

Listmįlurunum Louisu Matthķasdóttur og Nķnu Tryggvadóttur var vandlega stillt upp meš gošsögninni Hans Hoffman og fleiri sem höfšu numiš hjį meistaranum. Žaš var sérstaklega eitt verk eftir Hoffman sem fékk mig til aš sękja sżninguna ķ fjórgang.

 7)      Olga Bergmann,  Ķ hśsi sįrsaukans,  Listasafn Reykjanesbęjar

Žetta framlag listasafnsins til Listahįtķšar ķ Reykjavķk var sannkallaš heilanudd. Listakonan leikstżrši vķdeógjörningi sem kallašist į viš skślptśra sem hśn kom fyrir ķ rżminu. Tilraunaheimur Olgu er ętķš heillandi en hér nįši hśn nżjum hęšum ķ furšulegheitum.

 8)      Egill Sębjörnsson,  Starandi frįsögn, Listasafn Reykjavķkur - Hafnarhśs

Egill leggur mikla įherslu į skemmtanagildi ķ listaverkum sķnum, įn žess aš žaš taki yfir listina. Hann er „artentainment“ śt ķ eitt.

 9)      Įsmundur Įsmundsson, Hola, Listasafn Reykjavķkur - Hafnarhśs

Enn einn steypuminnisvaršinn eftir efnahagshruniš nema hvaš žessi var geršur ķ gamni. Sżning fyrir alla sem elska og hata ķslenska samtķmalist.

 10)   Ólafur Elķasson,  Limboland,  Gallery 100°

Heillandi sjónarspil hjį Ólafi.  Ljós, gufa og tómt glerbox.

 


Spurt og svaraš

Advice

Spilin lögš į boršiš. Hver fer į biennalinn?

IMG_6055Žaš er mikiš gert śr mikilvęgi Feneyjar tvķęringsins fyrir ķslenskt myndlistarlķf. Og  eins og ekkert annaš komist aš ķ śtlandinu, nema kannski Art Basel, enda tvennskonar listkaupstefnur.

En ég er žannig geršur aš ég elska aš spį ķ óskarsveršlaun og svoleišis dót, žannig aš ég hef fariš aš hugsa, ķ tilefni af žvķ aš Ragnar Kjartansson er į heimleiš og vęntanlega er nefnd farin aš huga aš nęsta biennal.  Hver fer fyrir Ķslands hönd til Feneyja aš tveimur įrum lišnum?

Hér eru mķn ašferš til aš spį ķ spilin.

Halldór Björn og Christian Schoen eru ķ valnefndinni žannig aš ég geri passlega rįš fyrir žvķ aš einhver žeirra 50 sem žeir völdu ķ "Icelandic art today" bókina verši fyrir valinu.

ElinHansdottirVišhorfiš er aš senda einhvern sem er meš annan fótinn inni ķ alžjóšlegri myndlistarsenu og nota biennalinn sem stökkpall og kynningu.

Sķšustu tveir fulltrśar voru karlmenn žannig aš nefndin er vęntanlega aš horfa ķ įtt til kvenna sem eru ķ bókinni "Icelandic art today". Egill Sębjörnsson er žar meš śt śr myndinni.

Helstu kandķdatar eru eftir stafrófsröš:

Elķn Handóttir (vęri algerlega "kommersķal" val. En ef ekki nśna žį fęr hśn tękifęri seinna).

Enginn (vegna žess aš viš höfum ekki efni į žvķ aš senda neinn).

Gjörningaklśbburinn (Eiga dugmikinn ašdįendahóp og hafa veriš inni ķ myndinni lengi. En žaš er nśna eša aldrei).

Gušnż Rósa Ingimarsdóttir (Góš listakona og veršug į biennalinn en er of lķtiš ķ svišsljósinu og žį  ekki nógu "kommersial").

Hildur Bjarnadóttir (Mišaš viš įstand og ķmynd žjóšar eftir hrun og Icesave aš žį kann nefndinni aš finnast óvišeigandi aš senda skemmtikraft į biennalinn og horfi žessvegna til listamanna eins og Hildi sem gera hófleg listaverk og vönduš)

Inga Svala Žórsdóttir (Ekki fremst ķ röšinni og langt sķšan eitthvaš sįst frį henni hér heima. Samt möguleiki).

Katrķn Siguršardóttir (Hśn var ķ śrslitakeppninni um biennalsętiš įriš 2005 en žurfti aš lśta lęgra haldi fyrir Gabrķelu Frišriksdóttur. Kannski er tķmi Katrķnar sem fulltrśi lišinn og Elķn bśin aš taka hennar plįss, enda er Katrķn komin heim og gegnir fullu starfi sem prófessor. Samt er hśn einn veršugasti fulltrśinn, svona listręnt séš).

Margrét H. Blöndal (Eini listamašurinn sem var tvisvar tilnefndur til Sjónlistaveršlauna, en vann samt ekki).

oli_libiaLibia Castro og Ólafur Ólafsson (Kona og karl sem kunna bęši aš klęšast peysufötum og bśa til "relational" list. Žau hafa veriš aš sżna į alžjóšlegum vettvangi og eru lķka dugleg aš sżna hér heima.  Tel žau lķklegust til aš hreppa hnossiš).

Vona samt aš nefndin komi meš eitthvaš óvęnt og allt annaš en ég tel fyrirsjįanlegt.

Vešbankinn er opinn...


Nęsta sķša »

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband