Endurreisnin hafin - Hin ýmsu tól Leonardos da Vincis

Ég skoðaði sýningu í Gallerí 100°, Orkuveitu Reykjavíkur, Bæjarhálsi, á hlutum sem smíðaðir voru eftir verkfræðiteikningum á uppfinningum Leonardos da Vincis.

 Þetta eru stórskemmtilegir gripir fengnir að láni úr Vinci safninu á Ítalíu og á margan hátt viðeigandi sýning, eins og áminning um að endurreisnin sé hafin á ný (þó í annarri mynd).

Þarna má sjá vatnsknúna sög sem virkar eins og vélsög byggingarkrana, prentvél, tjakk, svifvél og svo eru það auðvitað stríðstólin, en da Vinci hannað margskonar drápstól fyrir Lúðvík Fursta af Mílano. 

Mörg drápstólin eru ansi frumleg, s.s. hríðskotabyssa (sjá mynd t. h.) -við eru að tala um tímabilið 1482-1499, brynvagn (sjá neðri mynd og á teikningu), hjólknúinn árásarstiga (til að klífa virkisveggi) og svo greip ein eftirmynd af teikningu athygli mína sem virkar eins og fyrsta sláttuvélin en var árásartól. Þ.e. að fjórum blöðum, eins og sigð, er ýtt áfram af hesti en hugmyndin er að saxa óvini þannig í spað.  Máski hefur þetta svo þróast yfir í sláttuvél (sjá teikningu uppi).

Heyrði einnig góða sögu um brynvagninum (sjá á mynd t.v.). Hann var smíðaður  í fullri stærð af verkfræðingi í sjónvarpsþætti eftir lýsingum og teikningum Leonardos, en þegar allt kom til alls að þá virkaði hann ekki. 

Þetta þóttu þáttargerðarmönnum rýra gildi uppfinninga meistarans en ákváðu að leita eftir áliti einhvers Leonardo sérfræðings. Sérfræðingurinn skoðaði smíðina benti þeim á að gera nokkrar breytingar og þá virkaði brynvagninn vel.

Þannig er mál með vexti að á dögum Leonardos voru engin höfundarréttarlög og heldur ekki gott ef óvinir komust í vopnahönnunina svo að Leonardo bjó til villur í verkfræðiteikningarnar sem eingöngu hann og hans nánustu vissu af.

HÉR er hlekkur á síðu Gallerís 100°, en þar má lesa um sýninguna og skoða myndir af gripunum.

Tillaga að breytingu á lögum um skatt vegna gjafa listamanna

Listamenn eru duglegir að gefa vinnu sína og frábært hjá Bubba og öðrum sem ætla að troða upp í Laugardagshöll til að lifta anda íslendinga á efri hæðir á krepputímum.

Ég hef verið að spá í tillögu Patricks Leahy þingmanns í Bandaríkjunum varðandi breytingar á lögum um skatt vegna gjafa listamanna og hvort þessi tillaga gæti hentað okkur á Íslandi eða mætti sníða öðruvísi að okkur, en þessar breytingar eru m.a. á stefnuskrá Baracks Obama.

Tillagan fellst m.a. í því að þegar listamaður gefur listaverk til stofnunar að þá geti hann lagt kostnað til skatts sem miðast við markaðsverð en ekki útgjöld til efnis.

Það er auðvitað meiri hefð fyrir því í Bandaríkjunum að menn gefi verk til safna eða liststofnana en er hér.  En mér datt hins vegar í hug hvort þessi tillaga gæti ekki líka gengið vegna góðgerðamála. 

Margar stofnanir hafa ekki efni á að versla list en þyrftu svo sannarlega á listrænu umhverfi að halda. Og segjum að ef ég gæfi málverk til Barnaspítala Hringsins eða á eitthvert heimili fyrir fatlaða, að þá mundi ég geta skrifað markaðsverðið sem kostnað.

Ég hef af og til gefið málverk þegar haldin eru uppboð til góðgerðamála,  en það er nokkuð langt um liðið síðan ég jánkaði slíkri bón, og hef ástæðu fyrir því sem ég ætla ekki út í hér.  En margir myndlistarmenn eru viljugir til að gefa verk til góðgerðamála.

Ég þekki líka marga tónlistarmenn, leikara ofl. sem eru með uppákomur á góðgerðasamkomum án þess að taka greiðslur fyrir.

Ég las þessa þingtillögu Leahys og hjó sérstaklega eftir því að hann talar um "Qualified artistic charitable contibution". Sem merkir að hver sá sem rissar eitthvað á blað eða blæs í lúður á ekki endilega rétt á að fá markaðsverð metið sem kostnað.

Þetta er stéttarfélagslegs eðlis svo að þetta ætti ekki að fara úr böndunum.

Tillaga Leahys miðast líka við eitthvað lágmark og þar sem engin rökræn verðmyndun er á myndlist á Íslandi að þá þyrfti að búa til einhver viðmið. 

HÉR er sjálf tillagan eins Leahy lagði hana fyrir þingið.

 HÉR er líka sagt frá henni  á Wikipedíu

Myndin er af Leahy.

Bubbi þarf tvær milljónir

Stefna Obama í menningarmálum

Sigur Baracks Obama kann að marka nýja tíma fyrir listir, eins og svo margt annað í Bandaríkjunum. En hann er fyrsti forsetaframbjóðandi þar í landi til að gefa listum sérstakan gaum í stefnuskrá sinni.

Obama mótaði menningarstefnu (arts plank) áður en hann var valinn forsetaefni demókrata og til þess leitaði hann aðstoðar hjá menningarvitum á borð við Michael Chapon (rithöfund), Harold Prince (leikstjóra) og Agnes Grund (hjá MOMA).

Á stefnuskránni boðar Obama aukinn stuðning við listmenntun, aukin framlög til NEA (National Endowment of the arts) sem hafa verið skorin niður hjá Bush ríkisstjórninni og breytingu á skattalögum.

Afstaða Johns McCaines til menningarmála var hinsvegar sú að skera niður framlög. Það var reyndar ekki á stefnuskrá hans en hann hefur verið fylgjandi þeirri aðgerð sem þingmaður. M.a. í niðurskurði til NEA.

HÉR má lesa menningarstefnu Obama og Bidens í heild sinni.

Obama kjörinn forseti

Ævintýri líkast

Forsetakosningar BNA eru ævintýri líkast.

Einhver listrænn fótósjoppari á heiðurinn að þessari.

Hún ferðast nú um í netheimum.

Obama sigraði í Dixville

Endurheimt meistaraverk

CNN greinir frá því í dag að málverk eftir Ítalska málarann Sebastiano Ricci, Sýn Sankta Brunosar (The Vision of st. Bruno), sem glataðist á 18 öld sé nú komið í leitirnar.

Ricci sem er af Feneyjarskólanum og þekktur sem fulltrúi barokk stefnunnar á Ítalíu málaði verkið  um 1705 og sýnir sankta Bruno, stofnanda Karthúsínsku múnkareglu kaþólskunnar, hljóta vitrun í draumi undir vængjaþyt engla.

Greifi nokkur í Feneyjum, sem átti verkið, lét það af hendi um 1776.  Eftir það hvarf verkið en það ku hafa ferðast frá Feneyjum til Missouri í Bandaríkjunum.

Þar gekk það í erfðir og núverandi eigandi, sem er búsett í Texas, vissi ekki deili á verkinu sem hún hafði erft frá afa  og ömmu sinni, að öðru leyti en að það hékk þar í stofunni, og ákvað að kanna málið.

Niðurstaða þeirrar rannsóknar er: Endurheimt meistaraverk

Og fer auðvitað beint á uppboð.

Hér er fréttin á CNN.com

Menningarstefna í nýjum Mogga?

Sunnudagsmogginn er nokkuð veglegur miðað við síðustu misseri. En eins og fram hefur komið þá er útgáfufélagið Árvakur í fjárhagserfiðleikum eftir að eigendur þess fengu skell í kreppunni.

Virðingarvert að þrátt fyrir stöðu þessa er verið að bæta útlitið á blaðinu. Nýr ritstjóri vill væntanlega nýstárlegra blað. Búið að poppa upp forsíðuna á Sunnudagsblaðinu og svo var Lesbókin á laugardögum tekin í gegn fyrir skömmu.

Engu að síður þá finnur blaðið fyrir kreppunni og menningardeildin hefur skorið niður gagnrýni og skríbentar því hafðir í geymslu síðustu vikurnar.   

Reyndar er kjaftasaga komin á kreik að Mogginn sé hættur að birta myndlistargagnrýni.

Svo er ekki.  En eins og staðan er í dag þá er skorið við nögl og bara skrifað um helstu sýningarnar og máski fjallað um 1 eða 2 sýningar á viku.  Áður giska ég á að þær hafi verið um 6 á viku, enda löngum verið stefna blaðsins að gera skil á sem flestum menningarviðburðum.

Þegar staða Árvakurs skýrist og vonandi lagast á næstu vikum mun gagnrýni væntanlega aukast að nýju, þar sem að menningarumfjöllun er Morgunblaðsmönnum mikilvæg.  Hins vegar er ég fullviss um að hún verður ekki með sama sniði og áður.  Að þessar 6 birtingar að meðaltali á viku verði aldrei fleiri en 4, kannski bara 3.

Hér eftir verður þá ekki sjálfgefið að sýning í viðurkenndum sal hljóti gagnrýna umfjöllun. Gagnrýni mun fremur takmarkast við fast pláss.  Það er þá úrval sýninga sem skiptir máli, ekki magnið sem er  hverju sinni. Og tími til kominn.

Engin gagnrýni verður þá líka gagnrýni.

Hinar einu sönnu hryllingsmyndir

Undanfari hrollvekja er expressjónisminn sem birtist í sinni ógurlegu mynd í málverkum Edwards Munch, Emil Nolde, Kathe Köllwitz o.fl. fyrir og um aldarmótin 19. og 20. Og voru það hryllingsmyndir síns tíma.

           Edward Munch gerði slatta af vampírumyndum í grafík og málverk. Eitt þeirra má sjá í Listasafni íslands þessa dagana.  Myndin sem ég birti hér er frá árinu 1902 og er í sömu myndröð og sú sem er til sýnis í listasafninu.  Myndin til hægri er eftir Emil Nolde og er frá árinu 1911.

Til þessara listamanna horfðu svo þýskir kvikmyndagerðarmenn eins og Robert Weine (Das Cabinet der Dr. Calgari,1920), Fritz Lang (Der Mude Tod, 1921 og Metropolis, 1927 ) og F.W. Murnau (Nosferatu, 1922) og sóttu ímyndir og andrúm í málverk þeirra.

Expressjónisminn er því örlagavaldur á hrollvekjur samtímans.

Ég hef alltaf gaman að svona vinsældarlistum sem ég er að hengja mig við og mér sýnist þetta nú vera bara topp tíu listinn hans Bigga.  Engin frekari könnun eða úttekt.

En sem einlægur aðdáandi sígildra svarthvítra mynda að þá vantar auðvitað helstu hrollvekjur sögunnar á listann. 

það er t.d. glæpur að setja ekki Nosferatu á hrekkjarvökukvikmyndalista. Hún er alger snilld og líka undirstaða fyrir svo margar seinni tíma hrollvekjur.

Og ekki má heldur gleyma Bride of Frankenstein (James Whale, 1935). Karloff útgáfan af Frankenstein er Hrekkjavökuímynd "from hell", auk þess er þetta ein besta hrollvekja sem sést hefur á hvíta tjaldinu.

Spurning líka um Young Frankenstein (Mel Brooks, 1974).

10 bestu hrollvekjurnar fyrir Hrekkjavöku

List eða dýraklám?

Úkraínski listamaðurinn Oleg Kulik er ansi hressilegur kall. 

Hann öðlaðist alþjóðlega eftirtekt árið 1996 vegna gjörningsins "Hættulegur" (Dangerous) í Stokkhólmi þar sem hann var ólaður allsnakinn við staur eins og hundur og réðist að og beit þá sem tóku ekki mark á viðvörunarskilti.

Listamaðurinn var handtekinn fyrir vikið og það var hvorki í fyrsta né síðasta skiptið að lögreglan fjarlægði listamanninn eða listaverk hans á brott.

Oleg hefur viðhaldið álíka dýrslegum gildum í list sinn æ síðan og nú, á listkaupstefnunni FIAC í Frakklandi, voru ljósmyndaverk hans gerð upptæk af lögreglu sökum þess að þau sýndu listamanninn í vafasömum athöfnum með hundum.

Þessi mynd sem ég birti hér er hins vegar í saklausari kantinum.

HÉR má lesa um málið í Artreview.

Flúxarinn Terry Fox látinn

Bandaríski myndlistarmaðurinn Terry Fox er látinn, en hann kvaddi þennan heim í Köln í Þýskalandi í fyrradag.

          

Terry Fox fæddist í Seattle árið 1943. Hann hóf listferil sinn í San Francisco en fluttist svo til Belgíu þar sem hann starfaði undir formerkjum Flúxus stefnunnar ásamt Nam June Paik, Joseph Beuys ofl.

Fox var þekktastur fyrir gjörninga og hljóðskúlptúr.

HÉR má lesa grein um kappann sem birtist í Artforum árið 1993 og HÉR má hlusta á hljóðverk listamannsins; The Labyrinth Scored for the Purrs of 11 Cats.

Fyllt í tómið

Var alveg búinn að gleyma að...

...Sýningu minni "Tómt" í Jónas Viðar galleríi er lokið sem/og sýningunni A Journey to the centre í Broadway gallery í NYC þar sem ég átti einnig verk undir yfirheitinu "Tómt".

Aðallega eru þetta verk unnin með límpunktum á fluorescent auglýsingarkarton, en í JV galleríi var einnig ein veggmynd unnin með fluorescent málningu.

Hugmyndin að tómum myndverkunum hóf að herja á mig í sumar og þá aðallega úr tveimur áttum.

Annars vegar er það hneigð mín til Austurlenskra fræða og gildi hugleiðslunnar. Fókusinn á hið tóma, Þegar maður fyllist af engu.

Hins vegar er það upplifun á nútímalistasöfnum og skrásetningu myndlistar í Evrópu þar sem gengið er markvisst eftir því að fylla upp í gefinn "glóbalískan" staðal. Þ.e. að hvert land þarf að eiga sinn expressjónista, sinn oplistamann, sinn mínimalista o.s.frv. til að vera með.

Þegar ég gekk út úr einu slíku safni í sumar, yfirfullu af ólíkum en stöðluðum tegundum af málverkum, upplifði ég sterklega að allt sem var þar til sýnis væri í eðli sínu tómt. 

Þessi tilfinning hefur ágerst og þess meiri ástæða að skoða hana í listsköpuninni og hyggst ég gera það frekar á næstu einkasýningu sem verður í Turpentine á næsta ári.

Þá var viðeigandi þegar efnahagurinn krassaði sökum ofurneyslu með peninga sem voru í rauninni aldrei til, að vera með myndverk sem einblíndu á "tómt". En það kom bara sem bónus og ekki meðvitað frá mér komið. Máski bara viðeigandi stemmning.