Samsæri listarinnar

Er í gangi alþjóðlegt samsæri í myndlist?

Þannig spyr franski menningarvitinn Jean Baudrillard í bókinni The conspiracy of art (Samsæri listarinnar) sem gefin var út árið 2005 en byggir á ritgerð sem hann skrifaði og birti í tímaritinu Líbération árið 1996.

Bókin hafði beðið í hillunni hjá mér í 2 ár, en af ýmsum ástæðum hafa aðrar bækur farið framar í forgangsröð. Mér fannst ég þó ekki getað geymt hana lengur og réðst í hana.  Sé ekki eftir því. 

Þessar kenningar Baudrillards um samsæri listarinnar virka dálítið á skjön við þær sem hann var hvað þekktastur fyrir á níunda áratug síðustu aldar, s.s. Hyperrealisma, sem m.a. hafði mikil áhrif á yfirtökulistamenn (Richard Prince, Jeff Koons, Sherry Levine o.fl.) og Neo Geo gengið (John Armleder, Peter Halley o.fl.).

Sjálf ritgerðin er bara lítill hluti bókarinnar, en hún snýst annars mikið um að rökstyðja samsæri listarinnar og svara gagnrýni.

Baudrillard segir hugmyndir sínar á níunda áratugnum hafa verið misskildar af listamönnum, kallar Neo Geo hópinn, sem aðlagaði list sína að kenningum hans, "A group of confused artists".

Hann rekur líka hugmyndir Hegels um að myndlist muni á endanum fara handan við sjálfa sig og breytast í eitthvað annað.

Baudrillard álítur hins vegar að listin hafi ekki náð að fara handan við sig sjálfa heldur hafi listamenn (ómeðvitað) sameinast um samsæri sem felst m.a. í einskonar Disneyvæðingu listar og að listin sé borin fram sem staðgengill fyrir raunveruleikann.

Kunnasti frasinn úr samsæri listarinnar, sá sem menn velta sér helst upp úr, er þegar Baudrillard lýsir yfir að listin segi sig gildislausa. eða "art claims to be  null!".

Þetta er enn einn vinkill á umræðu um endalok listarinnar sem Arthur C. Danto, George Dickie og Donald Kuspit hafa m.a. skrifað um, þótt Baudrillard tali ekki um endalok, þannig séð.

Athugasemdir

[Páll Thayer, 26.1.2009 kl. 00:05]

Fyrir þá sem hafa áhuga á að lesa greinina sjálfa sem var birt í Liberation, þá er hún til hér: http://insomnia.ac/essays/the_conspiracy_of_art/

Það er áhugavert að rifja þessa grein upp á þessum tímum. Það mætti alveg yfirfæra þessar hugmyndir um listir yfir á fjármálaheiminn í dag þar sem menn hafa verið að kaupa og selja innihaldslausar eignir, loftbólur, án þess endilega að þeir sem tóku þátt, hvort sem það var á kaup eða sölu endanum, voru meðvitaðir um verðleysi (gildisleysi) þess sem þeir voru að sýsla með.

Að lokum finnst mér rétt að benda á að þó að Danto hafi talað um endalok listarinnar (art is dead), þá tekur hann fram í bókinni After the End of Art að hann meinti þetta ekki bókstaflega heldur taldi hann að listin væri hætt að vera það sem hún var og var orðin "heimspeki".

[Ransu, 26.1.2009 kl. 02:07]

Takk fyrir að benda á hvar greinin er á netinu, Páll, og þessa tengingu í fjármálaheiminn. Í bókinni fer Baudrillard einmitt inn á stjórnmál þegar hann fjallar um gildisleysi í samanburði við samsæriskenninguna.

Rétt er þetta með Danto, sem má reyndar snúa aftur í að list er ekki list ef hún er heimspeki.

Allir myndlistardósmdagsspámenn eru sammála um að mannkynið haldi áfram að skapa. Donald Kuspit kallar það bara "Post art" (Listina á eftir listinni).