Vilnius vs Reykjavík

Nú þegar við horfum fram á tafir við byggingu tilvonandi tónlistarhúss (og ráðstefnuhúss) við höfnina og Listaháskólans við Laugarveg er þó hægt að gleðjast með vinum okkar í Litháen. En tilkynnt hefur verið að listasafnið í Vilnius muni loks vera opið almenningi í júní næstkomandi. En viðgerðir hafa staðið yfir á safninu í 15 ár og er loks lokið, sem betur fer því að Vilnius er menningarborg Evrópu árið 2009 ásamt Linz í Austurríki.

Að auki stendur til að byggja nýtt safn í Vilnius í samstarfi borgarinnar við Guggenheim. Aðgerðir hafa farið hikstandi af stað og  bakslag kom í samstarfið vegna efnahagsástands í Evrópu og BNA.  En allir virðast viljugir að ráðast í bygginguna enda ekkert smá flott hönnun (sjá efri mynd).

Það er Íraski deconstrúktivistinn Zaha Hadid sem teiknaði húsið.

Ég sá yfirlitssýningu á verkum (málverk og módel) Zaha Hadid sem var í Guggenheim í New York og velkist ekki í vafa um að hún er einn flottasti arkitekt síðustu ára.

Hún þróar hús sín gegn um málverk líkt og Le Corbusier, einn helsti meistari módernismans í arkitektúr, átti til að gera.

Hadid málar reyndar abstrakt myndir, fremur teiknimyndalegar (sjá neðri mynd) og eiginlega óskiljanlegt að sjá fyrir sér hvernig þau geta þróast í raunveruleg hús. Þ.e. þangað til að maður sér húsin.

Vel gert hjá Vilnius að halda þessu til streitu. En svo er bara spurning hvor verður á undan. Vilnius með sitt safn eða Reykjavík með sitt tónlistarhús (og ráðstefnuhús) og Listaháskóla við Laugarveg.

Máski er búið að selja byggingarkranana til Litháen?

Framtíð Sjálfstæðisflokksins.

Það liggur við að maður skrái sig í Sjálfstæðisflokkinn til þess eins að geta kosið Geir H. Haarde út úr myndinni á næsta landsfundi flokksins. Og ekki síður þar sem Snorri Ásmundsson, myndlistarmaður, hefur tilkynnt framboð sitt gegn Geir (Sjá Vísi.is).

Það yrði þá aldrei meiri skrípaleikur að hafa Snorra í forustu flokksins en verið hefur í tíð Geirs.

Lýsi yfir stuðningi mínum við þennan gjörning Snorra.

Af listadýrum - Nú er það hesturinn Cholla

Frægt er þegar simpansinn Kongó sýndi klessumálverk á sjötta áratug síðustu aldar sem voru notuð til að henda gamni að málurum eins og Jackson Pollock og Willem de Kooning.  Margir gagnrýnendur brugðust vel við þessu og rýndu í mismuninn á verkum Kongós og abstarkt expressjónistanna og komust að þeirri niðurstöðu að verk listamannanna væru útpældari og gáfulegri en verk Kongós.

Þessi málverk eftir Kongó seljast í dag á milli 4 og 5 milljónir króna, enda slær ekkert listadýr frumherjanum Kongó við.

Rússnesku listamennirnir Komar og Melamid gerðu skemmtilega heimildarmynd sem þeir sýndu á Feneyjartvíæringnum 2003 og fjallar um listaakademíu fyrir fíla í Tælandi, en þar er fílum kennt að mála með rananum. Ég á einmitt stuttermabol með orgínal fílamálverkí.

Svo má ekki gleyma listakettinum Kela sem Snorri Ásmundsson kom á framfæri á Akureyri hér um árið.

Ég var að spjalla við Ólaf Þórðarsson (veffara) á gmail-chat og við vorum eitthvað að gantast með listsköpunina.  Ólafur benti mér þá á hestinn Cholla sem ég hafði ekki heyrt um getið áður. En Cholla er bara ansi flottur málari. Allavega flottari fílarnir sem ég hef séð.  Eitthvað kitsch í gangi í þessari Tælensku akademíu og ég hef alltaf á tilfinningunni að refsing sé hluti af kennsluaðferðinni.  Cholla er meira í flæðandi sköpun og hefur svaka góðan sans fyrir staðsetningu forma og litar á myndfletinum. Máski einhver áhrif frá K. Davíðssyni. Veit ekki...

...en dæmi hver fyrir sig.

Tilvistarlegur tómleiki

Ég sá yfirlitssýningu á Andrew Wyeth í Philadelphia Museum fyrir 3 árum og þótti mikið til hennar koma, en Wyeth lést í gær eins og fréttin segir á mbl.is.

Wyeth var regíonalisti, sem er Bandarískt raunsæi sprottið úr smiðju Thomas Hart Benton, sem var lærifaðir allmargra Bandarískra listamanna (þ.á.m.  Jacksons pollocks).

Wyeth hélt ætíð trúnað við raunsæið og synti þar með mót straumi bandaríska eftirstríðsmálverksins.  Auk þess notaði hann tempera málningu eftir aldargamalli málarahefð.  Tempera þekur síður en olían, en Wyeth var líka snjall með vatnsliti og temperan hentaði honum vel.

Wyeth málaði mikið sveitamyndir frá heimabæ sínum í Pennsylvaníu. Þetta eru einmanalegar myndir oft mannlausar og auðar. Og má vel tengja þær verkum eftir Edward Hopper og Mark Rothko þótt stíllinn sé annarskonar.

Jafnvel í mannamyndum hans er einhver tilvistarlegur tómleiki.

Málarinn Wyeth látinn

Hvar eru ævintýrin?

Djö... er Stundin okkar orðin leiðinleg.

Mínir tveir yngstu nenna allavega ekki að horfa á þetta. Afneita stundinni og segja "þetta er ekki barnaefni" (svo ég vitni í þann næstyngsta).

Það er svosem besta mál ef þeir nenna ekki að horfa á þetta því að sjónvarpsgláp er ekki eftirsóknarverð iðja fyrir börn. Samt dapurt að þróunin á barnaefni sjónvarpsins sé í þessa áttina

Mér er minnistætt að Einar Kárason sagði í viðtali í Morgunblaðinu í sumar "Sögur þurfa ekki að kenna börnum umferðareglurnar" -eða eitthvað á þá leið .

Þetta endalausa gerilsneidda "educational" barnaprógram er alveg glatað og til þess gert að slökkva á ímyndunarafli barna. Vantar alla sköpun í þetta dót.

Þótt ævintýri kenni ekki umferðareglur eða hvernig maður eigi að hegða sér í leikhúsi að þá kunna þau að geyma yfirskilvitlega kennslu sem hjálpar börnum í þroskaferli sínu og gefa þeim (hug)myndir til að styðjast við þegar þau þurfa að takast á við tilfinningalegt efni.

Ég hef allavega bullandi trú á ævintýrum og sögum sem örva ímyndunaraflið.

Ægifegurð og náttúruhæfileikar

Ég er með vinnustofu í Skúlatúni og vandist því að staldra með málningarskúfinn þegar lúðurinn blés hér um árið til að vara nærstadda við dínamítbombunum. Þá skalf allt hverfið og nötraði oft á dag, enda grafið fyrir turninum með þvílíku offorsi að það hálfa væri nóg.

En nú er tíðin önnur og turninn stendur opinn að ofan og hvín oft og ógurlega.  

Mér er títt hugsað til Finnboga Péturssonar hljóðskúlptúrista þegar ég stend utan við vinnustofuna og einhver ófyrirséð vindhviða laumar sér á milli byggingareininga svo hljómurinn, sem er reyndar aldrei samur, tekur snarpa breytingu frá Adagio yfir í Allegro  

Turninn er risastórt hljóðfæri og náttúran er hljóðfæraleikarinn sem af stakri snilld (náttúruhæfileikum) skapar eitthvað ægifagurt úr þessari vitleysu, allri saman.

Táknmynd góðæris eða kreppu

Shepard Fairey höfundur vonarmyndar Baracks Obama

National portrait gallery í Washington er búið að festa kaup á frummynd Hope-portrettsins sem Shepards Fairey gerði af Barack Obama og birtist m.a. á forsíðu Times.

Shepard Fairey (f. 1970) er ekki dæmigerður portrettlistamaður sem maður mundi ætla að ætti verk við hliðina á málverkum af George Washington eða Thomas Jefferson.  Hann er aktivisti og hjólabrettagaur sem á feril sem veggjakrotari og sem slíkur notar hann stensla, pensla og plaköt

Fairey hefur haldið úti svokallaðri Hlýðni herferð (Obey campaigne) upp á eigin spítur í 20 ár sem er einhverskonar and-stórabróðurs áróður.

Stíll Faireys er blanda af gömlum sovétstíl og  teiknimyndastíl  sem virkar hæfilega ögrandi í hápólitískum verkum hans.

Fairey sýnir verk sín á götum úti sem og í galleríum, prentar á boli auk þess hefur hann hannað plötuumslög, bókakápur og kvikmyndaplaköt.

Hann hannaði m.a. bókakápu á nýrri útgáfu 1984 (í takti við eigin Hlýðni herferð) og Animal Farm eftir George Orwell fyrir Penguin útgáfufyrirtækið í fyrra, plötuumslag Zeitgeist fyrir Smashing Pumpkins og plakatið fyrir kvikmyndina Walk the Line.

          

Stjörnur hylla Obama

Riichard Prince sóttur til saka vegna laga um myndhöfundarétt

Jæja, þá er búið að lögsækja Richard Prince fyrir að nota ímyndir annarra í leyfisleysi.

Richard Prince er kunnur fyrir svokallaða yfirtökulist (approprialtion art) ásamt Jeff Koons, Sherry Levine ofl. sem hafa unnið með tilbúnar ímyndir.

Sá sem lögsækir Prince heitir Patrick Cariou og er ljósmyndari. Hann beinir lögsókninni einnig að Gagosian gallery þar sem Prince sýndi nýlega verk þar sem ljósmyndir Carious spiluðu mikla rullu.

Prince hefur aðallega notað þekktar auglýsingar sem einhverskonar íkonamyndir s.s. Marlboro manninn.  Cariou telur hins vegar að myndir hans séu bundnar höfundarrétti en ekki eitthvað sem má að klippa nafnlaust út úr tímaritum.

Sjá grein HÉR um málið og lögsóknina í heild sinni ef einhver hefur áhuga á því. En svona mál eru óneitanlega athyglisverð fyrir listina og snertir sköpunarfrelsið eins og myndhöfundarétt.

Hvað mundi t.d. gerast ef DC comics eða Marvel mundi kæra Erró fyrir að nota ímyndir úr hasarblöðum þeirra?

Efri myndin heitir Back to the garden og er ein myndanna sem um ræðir. Rastafararnir eru úr ljósmyndabók Carious  og máski landslagið að baki líka. Myndirnar eru uppstækkaðar, málaðar, skornar til og settar í annað samhengi en var upprunalega hjá Cariou. 

Neðri myndin heitir Cowboy og er ímynd sem listamaðurinn hefur oft notað í verkum sínum.

Meira VÁ!

Var um daginn að ræða um málverk við nemendur í Myndlistaskólanum í Reykjavík og kynnti m.a. einn allra fremsta raunsæismálara samtímans. 

Hann heitir Roberto Bernardi og er frá Ítalíu, fæddur 1974.

Bernardi málar kyrralífsmyndir. Mótífið er jafnan vökvi í gleri, speglun og gegnsæi. Alveg svakalega flókið að fanga þetta með olíulitum á striga en Bernardi gerir það óhugnanlega vel, eins og Hollenskur 17. aldar málari endurfæddur á IKEAöld.

Einn nemandi spurði -"Ef myndirnar eru alveg eins og ljósmynd, hvað er þá "pointið". Hvar er listin?".

Svarið mitt var - "Listin er í VÁ-inu". 

Að horfa á olíumálverk í þessum gæðum, handverkið óaðfinnanlegt, er bara eitt stórt VÁ!

Og ég væri alveg til í soldið meira VÁ! í listina hér heima þessa dagana.

Myndin hér að ofan er af olíumálverki eftir Roberto Bernardi. Verkið heitir Senzasioni og er frá árinu 2003. Það er 89x150 cm. að stærð.

Það má smella á myndina í tvígang til að skoða hana í stærra formati.

En hvað með Rutger Hauer?

Jæja, rétt að rumska við í blogginu á nýju ári. Það var stutt frétt sem var hengd við dóm Sæbjörns Valdimarssonar á The Transporter sem hristi við mér, en þar er sagt frá ferli Jeroens Krabbé sem leikur aukahlutverk í myndinni, sem greinarhöfundur áleit bágleg þróun á ferli hans.  Höfundur minntist á forna frægð í Hermanninum af Óraníu í leikstjórn Pauls Verhoeven árið 1977 sem varð til þess að hann fékk flugmiða til Hollywood ásamt Verhoeven og  Rutger Hauer. Hauer lék þá óþekka vininn sem dó en Krabbé góði strákurinn sem slapp. Þeir léku líka saman ímyndinni Spetters og voru svo samferða til Hollywood.

Ferill Krabbe er er semsagt kominn á The Transporter aukahlutverkastaðinn en hvert leiddi Hollywoodferð Rutger Hauers?

En ég lýsi mig hér með einlægan aðdáanda Rutger Hauers

Rutger Hauer vakti fyrst athygli fyrir aðalhlutverkið í myndinni Turkish delight í leikstjórn Pauls Verhoevens árið 1973. Myndin var valin besta Hollenska mynd 20. aldarinnar á sérstakri Rembrandt kvikmyndahátíð. Hann lék svo í helstu Hollensku myndunum út áttunda áratuginn og þá gjarnan í myndum Verhoevens.

Hauer lék alltaf soldið tryllingslega gaura þannig að hann var strax settur í þessháttar hlutverk í BNA.. Fyrst sem vondi máðurinn á móti Sylvester Stallone í Nighthawks árið 1981, svo sló hann í gegn sem raðmorðingi í myndinni The Hitcher árið 1986. Þess á milli lék hann í ævintýramyndunum Flesh and Blood og Ladyhawke á móti Michelle Pfeiffier. Þá er hann ógleymanlegur sem Roy Batty, bíóróbótinn í Blade Runner (Ridley Scott, 1982) - (Fæ aldrei nóg af directors cut útgáfunni af því snilldarverki).

Upp frá því festist hann í B-sci-fi myndum. Sú besta heitir The Salute of the Juggernaut frá árinu 1990.

Hauer brá eilítið útaf vananum í myndinni The Legend of the Holy Drinker (Ermanno Olmi, 1989), en þar lék hann drykkjumann í fremur "low-key". Vafalaust besta hlutverk Hauers á ferlinum.

Hauer hlaut viðurkenningu á áðurnefndri Rembrandt hátíð sem besti kvikmyndaleikari Hollands á 20. öldinni.

Ferill Hauers er núna kominn á Batman aukaverkahlutverkastaðinn. En hann lék karlinn sem reyndi að stela fyrirtæki Bruce Waynes í Batman Begins.

Lýk þessari upptalningu og aðdáendayfirlýsingu á frægu atriði úr Blade Runner þar sem bíóróbótinn Batty bjargar Deckard spæjara eftir að hafa verið að banka hann til og frá.