Svart

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Af mörgum skopmyndum sem lentu á svörtum lista þykir mér þessi alltaf best.

Reiði vegna teikningamáls í Danmörku

Sýndu heiminum list þína

Varla er það fréttnæmt á landsvísu að listakonan Sandra María skuli hafa sent inn verk í netsamkeppni Saatchi.

Þeir eru ófáir myndlistarmennirnir sem hafa fengið netpóst frá starfsmönnum netgallerísins til að hvetja þá til þátttöku. Ég hef fengið póstinn í þrígang en hef þó ekki sent neitt inn, ennþá allavega. Veit þó að nokkrir nemendur í Myndlistarskólanum í Reykjavík slógu til. 

Sennilega hefur blaðamaður gleymt sér í einhverri ofurvirðingu fyrir Saatchi galleríinu og áætlað að þetta væri stórmerkilegt að íslendingur væri á þeirra snærum. Gleymt að kanna málið frekar.  En þetta er jú opið hverjum sem er undir slagorðinu "Show your art to the world".

Það er svosem ástæðulaust að gera lítið úr netgalleríinu. Þetta er örugglega ágætis framtak og hefur þessi hjákátlega menningarfrétt sennilega sparað starfsmönnum "Saatchi online" einhverja vinnu. En það væri óskandi að menningarfréttir væru málefnalegri en raun ber vitni og gengu út á eitthvað annað en ímyndaða sigra íslendinga í útlöndum.

Tekur þátt í keppni netgallerís Saatchi

Listamaður kynntur: C.R.W. Nevinson

Í tilefni af sigurmyndum world press photo sem sýna ástand í stríðshrjáðum löndum þykir mér við hæfi að kynna Breska listamanninn C.R.W. Nevinson sem þann fjórða í kynningaröð minni á myndlistarmönnum.

                                   C.R.W. Nevinson fæddist í Lundúnum árið 1889. Hann var sonur Henry Nevinsons stríðsfréttaritara og rithöfund. Hann nam listir við Slade í Lundúnum og varð þá undir miklum áhrifum af Ítölskum Fútúrisma. Að námi loknu árið 1912 var hann í slagtogi með listamönnum á borð við Lawrence Atkinson og Henri Gaudier-Brezska sem stofnuðu hreyfingu sem kallaðist "Vortisismi" er byggðist á álíka gildum og fúturismi en upphóf þó ekki hið vélræna, eins og fúturisminn lofaði.

Nevinson var friðarsinni en árið 1914 gekk hann til liðs við Rauða krossinn og gegndi herþjónustu hjá Breska hernum sem sjúkraliði í Frakklandi í Fyrri heimstyrjöldinni. Hann snéri heim árið 1916 eftir að sýkjast á herspítala þar sem hann starfaði. Gerbreyttist þá list hans og hóf Nevinson að mála myndir sem sýndu hörmungar stríðsins í sláandi blöndu af módernisma og realisma.

Fyrir sýninguna "Armistice",  tileinkuð stríðslokum, stóðust myndir Nevinsons ekki ritskoðun. Þær þóttu of óhugnanlegar til sýningar og almenningi ekki bjóðandi.

Eftir stríð starfaði Nevinson sem teiknari hjá tímaritinu The Gazette. Hann hélt engu að síður tryggð við málverkið en snéri sér að nokkuð hefðbundnum landslagsmyndum eftir að stríðsæsingurinn hjaðnaði.

Nevinson gaf út ævisögu sína Paint and prejudice árið 1937, en hann lést svo árið 1946 eftir hjartaslag.  Myndir sem hafa varðveist eftir hann frá fyrri heimstyrjöldinni þykja í dag einhver mögnuðustu stríðsmálverk Breskrar listasögu.

Hetherington með bestu myndina og Gardi með bestu myndröðina. Hvorutveggja úr Korengal dalnum.

Já, táknræn myndin hans Tim Hetherington sem sigraði World press photo í dag. Dauðþreyttur Bandarískur hermaður í Afganistan eftir langdregin átök. Myndina tók Hetherington í Korengal dalnum fyrir tímaritið Vanity Fair.      

            Í flokknum "Samtímamálefni" sigraði Suður Afríski ljósmyndarinn Brent Stirton fyrir mynd af flutningi á Górilluapa í Kongó

                     Portrettmynd ársins er af Vladimir Putin, tekin af Breska ljósmyndaranum Platon fyrir Time magazine og Búlgarski ljósmyndarinn Ivaylo Velev hlaut 1. verðlaun í flokki íþróttaljósmynda. Myndin sýnir Skíðakappann Philippe Meier komast í hann krappann í Flaine í Frakklandi.

 

       Síðast en alls ekki síst hlaut Ungverski ljósmyndarinn Balazs Gardi hjá VII Network 1. verðlaun í flokki "Almennra fréttamynda" fyrir myndröð sem, líkt og mynd Hetheringtons, var tekin í Korengal dalnum í Afganistan. Stórbrotin sería sem virkar eins og röð biblíumynda.

 En við sjáum þetta allt í Kringlunni seinna.

Fréttamynd ársins

Þögn Johns Cage

4:33 er eitt þekktasta tónverk Bandaríska tónskáldsins John Cage.

Hér má sjá og hlusta á verkið í flutningi sinfóníuhljómsveitar BBC í Barbican höllinni undir stjórn Lawrence Foster.

http://www.youtube.com/watch?v=hUJagb7hL0E&feature=related

Þögn Ligetis

Í tilefni af sýningunni Þögní Hafnarhúsinu birti ég þennan frábæra texta Rúmenska tónskáldsins Györgys Ligetis, þar sem hann varð í senn valdur og móttakari viðbragða með því að þegja einn stuttan fyrirlestur.

Þetta er skráning tilfinninga við þögn. En jafnframt er Ligeti að skapa tilfinningatónverk.

Texti þessi birtist í Morgunblaðinu í fyrra í þýðingu Atla Heimis Sveinssonar og vitnaði Hafþór Yngvason í þessa tilraun í ræðu sinni við opnun Þagnar í gær. 

____________________________________________________________

Framtíð tónlistar (samvinnutónsmíð)
Eftir György Ligeti

 Eitt sinn var ég beðinn að tala um framtíð tónlistar fyrir hóp háskólamenntaðra áheyrenda. Það kom á mig hik. Hvað er unnt að segja um framtíðina? Það eitt er víst, að hún verður alltaf öðruvísi en maður gerir sér í hugarlund og segir til um. Til þess að fara ekki með rangt mál, með neitt fleipur, ákvað ég að þegja. Ég átti að koma fram á löngum fundi, þar sem sérfræðingar í bókmenntum, leik- og málaralist, auk fulltrúa annarra listgreina, áttu að skýra áheyrendum stuttlega frá framtíð sérgreinar sinnar í tíu mínútna erindi. Ég var síðastur ræðumanna, og vildi ganga úr skugga um, að ég fengi örugglega tíu mínútur til umráða. Þess vegna bað ég forstöðumann þessa fundar að sjá til þess, að ég yrði ekki truflaður á þeim tíma, sem mér hefði verið úthlutað, hvað sem kynni að gerast. Því var mér að sjálfsögðu lofað.

 Bæði áheyrendur og ræðumenn voru frá ýmsum löndum. Hafði því hátalarakerfi verið lagt í salinn, heyrnartól við hvert sæti, og bak við glerrúðu í hliðarherbergi sátu nokkrir túlkar. Þeir voru vanir því að ræðumenn töluðu hraðar en unnt var að þýða, og báðu þess vegna sérfræðingana, að láta sér í té fyrirfram eintak af hverju erindi. Túlkarnir urðu mjög órólegir er ég neitaði að fá þeim neitt slíkt í hendur. Ég lagði mig í líma að fullvissa þá um, að þeir mundu ekki lenda í neinum erfiðleikum með að þýða það sem ég hefði til málanna að leggja, en tókst samt ekki að eyða kvíða þeirra.

 Um leið og ég sté í pontuna setti ég af stað skeiðúr mitt, til að vera viss um að fara ekki fram úr þeim tíma, sem mér hafði verið fenginn til umráða. Ég þagði.

 Hegðun áheyrenda breyttist svo sem nú skal skýrt frá. Það var hægt að greina milli margs konar atvika og ástands í salnum, og skipti ég nú frásögn minni í tuttugu sekúndna tímabil til hægðarauka.

 Á fyrstu 20 sekúndunum var beðið með eftirvæntingu eftir því að ég hæfi mál mitt, og því sem ég mundi segja fyrst.

 20''-40'': Undrunin vex yfir því að ég er ekki ennþá byrjaður að tala.

 40''-60'': Undrunin breytist í auðsæjan ótta. Samt er ennþá þögn í salnum. (Kurteisir háskólamenntaðir áheyrendur.)

 1'-1'20'': Fussað og blístrað í fyrsta sinn.

 1'20''-1'40'':Áheyrendur skiptast í hópa: 1. hópur: Hinir kurteisu eða hluttekningarlausu. Þeir þegja enn, bíða og sjá hverju fram vindur. 2. hópur: Þeir sem virðast skemmta sér í laumi: Fussað, blístrað, hlegið lágt. Þessi hópur virðist ekki þora að vera háværari fyrst um sinn, kannske af virðingu fyrir 1. hóp. 3. hópur: Þeir sem halda að ég sé að öllum líkindum fífl. Þessi hópur er ennþá allhljóður, en á eftir að verða háværari og láta vanþóknun sína í ljós og missir algjörlega stjórn á sér á sjöttu mínútu. Þessi hópur stækkar stöðugt. 4. hópur: Þeir sem gera ráð fyrir því að ég sé að hafa þá að fífli. Þessi hópur er nú þegar orðinn gramur, en er samt tiltölulega stilltur. Missir stjórn á sér um leið og 3. hópur.

 1'40''-2': Sama og áður.

 2'-2'20'': Töflu hafði áður verið stillt upp á sviðinu. Ég sný mér nú við og skrifa með hvítri krít á töfluna: Framtíð tónlistar.* Hlátrasköll, öskur og stappað með fótunum. (Kurteisir háskólamenntaðir áheyrendur.)

 2'20''-2'40'': Ég skrifa á töfluna: Gjörið svo vel að hlæja hvorki né stappa. Stapp og hlátrar verða sterkari. 

 2'40''-3': Ég skrifa enn á töfluna: Crescendo. Þessari áskorun er samstundis fylgt. Um leið og þriðja mínútan byrjar skrifa ég með rauðri krít á töfluna: Stopp. Litbreytingin hefur mögnuð áhrif: samstundis verður dauðaþögn.

 3'-3'20'': Algjör þögn ríkir í salnum en síðan fer að bera á

 skvaldri á nýjan leik. Eftir u.þ.b. 10 sekúndur hefur hávaðinn í salnum náð sama styrkleika og á undan þagnarmerkinu og verður sífellt sterkari.

 3'20''-3'40'': Ég skrifa á töfluna með grænni krít: Látið ekki afvegaleiða ykkur. Augnabliksþögn, síðan fussað og sveiað af miklum móð.

 3'40''-4': Ég skrifa að sinni ekkert fleira á töfluna. Áheyrendur öskra og baula.

 4'-4'20'': Þótt einkennilegt megi virðast minnkar spennan í salnum. (Upphaf Adagio-þáttarins.)

 4'20''-4'40'': Hávaðinn í salnum minnkar greinilega. Svo virðist sem áheyrendur séu farnir að þreytast.

 4'40''-5': Nú hljóðna flestir og bíða þess í ofvæni hvað næst muni gerast, og hvenær ég muni "tala" til þeirra með hjálp töflunnar.

 5'-5'20'': Veikt skvaldur og hvíslingar hefjast að nýju. Það virðist sem áheyrendur geti ekki fellt sig við þetta ástand. Enginn veit hversu lengi ég hef í hyggju að þegja. Þótt ræðumennirnir á undan mér hafi talað í tíu mínútur er enga ályktun unnt að draga af því - auk þess sem margir þeirra töluðu lengur en þeim hafði verið ætlað.

 5'20''-5'40'':Öryggisleysið og óþolinmæðin eykst. Áheyrendur gera bæði ráð fyrir því að ég muni hætta á hverju augnabliki, og einnig að ég muni halda áfram tímunum eða jafnvel dögunum saman - já óendanlega. Ég geri ekkert, gef enga átyllu til neins. Áheyrendum gæti fundizt að þeir væru yfirgefnir úr því ég er alveg hættur að nota töfluna.

 5'40''-6': Eins og áður, síðan stöðugt meiri órói. Forstöðumaður samkomunnar gefur mér merki með hendinni að hætta.

 Hann heldur að tími minn sé löngu útrunninn, þar eð hann hefur ekki mælt hann.

 Um það bil er sjötta mínúta hefst stendur óvenjulega æstur prófessor skyndilega upp, æðir út úr salnum og skellir á eftir sér hurðum. Þetta var eins og olíu væri hellt á eld og hefur þær afleiðingar að 3. og 4. hópur missa algjörlega stjórn á sér, svo ekki verður aftur tekið. Upp frá þessu breytist andrúmsloftið í salnum. Það hafði hingað til verið viðráðanlegt, órói aukizt og hjaðnað á víxl, en nú sýður fyrst upp úr. Leynd orka leysist úr læðingi. Nú myndast eins konar óperulokaþáttur með tíðum skiptingum einstakra radda, hópa og stórra kóra. Ég get aðeins skýrt frá nokkrum atvikum þessa lokaþáttar, svo fjölbreyttur og fíngerður var hann, sérlega hvað rytma og blæ snerti. Aragrúi smáatriða myndaði svo flókin og margbrotin tengsl, andstæður og hliðstæður, sín í milli, að mér heppnaðist ekki að skrá þau öll.

 Ég gat gert mér grein fyrir heildarformi þessara atvika og var það nokkurs konar stretta.

 Samkvæmt skeiðúri mínu var lengd þessa þáttar rúmar tvær mínútur. Í fyrstu bar mest á einstökum röddum, tenór, barítón og bassa. Kvenraddir voru allan tímann miklu óframfærnari; heyrði ég mestmegnis frá þeim mjóradda fliss og skræki. Frá einleiksröddunum heyrði ég aðallega fremur hófleg skammaryrði á ýmsum tungumálum. Franskur maður ásakaði mig af mikilli skrúðmælgi, fyrir að vera með "þýzka ósvífni". En Þjóðverji nokkur frábað sér slíkar staðlausar fullyrðingar, og kvað hegðun mína á engan hátt samræmast germönskum hugsjónum. Forstöðumaður samkomunnar gaf mér nú ekki lengur merki með hendinni, heldur skoraði hann munnlega á mig að hætta. Ég sá mig að lokum tilknúinn að grípa til krítarinnar á nýjan leik og láta hann vita að samkvæmt svissneska skeiðúrinu minn væri tími minn enn ekki útrunninn. En þar sem hann heimtaði samt sem áður að ég hætti samstundis neyddist ég að minna hann á það skriflega, með allri kurteisi, að samkvæmt loforði hans ætti ég rétt á tíu mínútum. Þrátt fyrir þetta hélt hann fast við að meira en hálfur tími væri liðinn frá því að ég sté í stólinn. Margir hrópuðu nú í kór: Út með þann klikkaða - og áttu við mig. Á áttundu mínútu gengu svo nokkrir herramenn ógnandi á svip upp að ræðustólnum og drógu mig niður úr honum.

 Á þennan hátt var leikur þessi sem átti að standa í tíu mínútur styttur um tvær. Ég harmaði það ekki því svo mörg ógleymanleg og glæsileg atvik höfðu þegar átt sér stað. Það hafði orðið allt að því fullkomið samspil milli einsöngsradda og kórs, og þau músíkölsku form sem mynduðust voru í senn augljós, einföld, flókin og fjölbreytileg. Þess vegna setti ég mig ekki úr færi, síðar meir, að þakka áheyrendum, þ.e.a.s. flytjendum, hjartanlega fyrir allt saman.

 

Þögn í Hafnarhúsinu

Í dag klukkan 17 opnar sýningin Þögn í Hafnarhúsi - Listasafni Reykjavíkur 

Fyrir sýninguna gáfu fjórir annálaðir myndlistarmenn, þau Finnbogi Pétursson, Finnur Arnar Arnarson, Haraldur Jónsson og Harpa Árnadóttir, sig á vald þagnar og unnu listaverk þess efnis. Öll hafa þau ólíka nálgun til viðfangsefnisins, en markmiðið er sameiginlegt. Að skapa vettvang þar sem þögn ríkir.

Þetta eru staðbundin listaverk, fjalla um þögn í rýminu og í stofnuninni sjálfri, þar sem salurinn verður griðastaður fyrir þig og tækifæri til að upplifa þögn í listinni.

Ég er sýningarstjóri Þagnar og býð alla velkomna (en með það í huga að eftir því sem fleiri mæta í einu eru minni líkur á að upplifa þögn).

Hér er linkur á vefsíðu listasafnsins og á texta, Í auga hvirfilbylsins, sem ég skrifaði í tilefni af sýningunni.

http://www.listasafnreykjavikur.is/desktopdefault.aspx/tabid-2182/3368_read-1006/date-961/

Viðtal við Guðrúnu Veru Hjartardóttur

Mín ektakona, Guðrún Vera Hjartardóttir, sýndi síðastliðinn nóvember einkasýningu í Broadway gallerí í Soho hverfi New York borgar. 

Þetta var framhald af sýningu hennar Happy days  í Gallery Turpentine. Þessi hét Happy days: You cannot kill the shadow.

Í tilefni af sýningunni tók Tamara, nokkur, Schillin Guðrúnu Veru í spjall og ræddu þær m.a. efniviðinn, græðgina og Samuel Beckett. 

Samtalið er nú komið í tímaritið Arts & opinion.

Fyrir áhugasama má  smella á eftirfarandi link og  lesa samtalið.

http://www.artsandopinion.com/2008_v7_n1/schrufer-gundrunvera.htm

The JBK Ransu show list

Á sýningu í New York, sem ég tók þátt í, brutust út mikil fagnaðarlæti hjá aðstandendum hennar á opnunardeginum þegar í ljós kom að viðburðurinn var nefndur á The Douglas Kelley show list.

Ekki gat ég tekið heiðurinn á athyglinni, það voru aðrir nafntogaðir listamenn sem gerði það að verkum að Douglas Kelley taldi upp viðburðinn á meðal einhverra 30 annarra.

Ég hafði þá aldrei heyrt menningarvitann Douglas Kelley nefndan á nafn og vakti það furðu mína að setning á bloggsíðu hans mundi gleðja þarna fleiri manns og sennilega hafa aðstandendur annarra 400 myndlistarviðburða í borginni mátt sitja með sárt ennið að hafa ekki verið nefndir á bloggi Kelleys

En ég var þá ekki byrjaður að blogga sjálfur. Og nú er tími til kominn að birta "The JBK Ransu show list" þar sem ég (menningarvitinn)  greini frá merkilegustu myndlistarviðburði sem hefjast um helgina í Reykjavík

Ég fór yfir það sem er í boði og fann alls 4 opnanir. Ein þeirra er í húsgagnaverslun í vesturbæ, önnur í lögmannsskrifstofum í miðbænum, þriðja er í ljósmyndagalleríi við Skólavörðustíg og fjórða í  Menningarmiðstöðinni (félagsmiðstöðinni) Gerðuberg.

Sennilega er Reykjavík ekki tilbúið fyrir "The JBK Ransu show list", en mig langar samt til að mæla með opnun Berglyndar Jónu Hlynsdóttur, Hið Breiða holt,  í Gerðubergi sem athyglisverðan viðburð og um leið þann eina sem situr á fyrsta (og sennilega síðasta) sýningarlista JBK Ransu.

Fyrstu stjörnurnar

Í Morgunblaðinu í dag er nýr kapítuli í myndlistargagnrýni en þá birtist fyrsti myndlistardómurinn með stjörnugjöf.  Það var sýning Ívars Valgarðssonar í i8 sem hlaut þrjárog hálfa stjörnu. 

Það hefur verið ágreiningsefni hvort myndlistargagnrýnendur ættu að gefa stjörnur og leysti ritstjórnin málið með því að gefa myndlistargagnrýnendum frjálst val hvort þeir gefi stjörnur eða ekki. Ég reið á vaðið og hóf stjörnugjöf, en það er álit mitt að þetta sé rétt skref í gagnrýni Morgunblaðsins. Og fagna því að ritstjórnin hafi gefið grænt ljós á stjörnurnar. 

Eftir að lesmál í gagnrýni var stytt tel ég það fara betur að gefa stjörnur, en umfram allt að þá tel ég stjörnugjöf gefa skýra afstöðu um það að gagnrýni í Morgunblaðinu er dægurgagnrýni, ekki heimildarsöfnun eða skjalfesting á því að sýning hafi verið, eins og ég hef áður bent á í blogginu. Slíkt er ekki hlutverk eða á ábyrgð dægurfjölmiðils (dagblaðs).

Stefni á að fjalla nánar um stjörnuhlutverkið í Af listum pistli síðar.