Listamaður kynntur: Louis Soutter

Ein ástæða fyrir því að ég opnaði bloggsíðu var að mig langar til að koma á reglulegri kynningu á myndlistarmönnum og geyma á einhverjum vissum stað á netinu. 

Það var vandalaust fyrir mig að finna listamann til að hefja leikinn. Einn af mínum uppáhalds málurum, Louis Soutter.

           

Louis Adolphe Soutter fæddist árið 1871, sonur apótekara í Morges í Sviss. Hann hneigðist snemma til lista. Hóf nám í arkitektúr og nam síðan fiðluleik í Konservatoríum í Brussel. Hann bjó til skamms tíma í Colorado í Bandaríkjunum þar sem hann var deildarstjóri listasviðs við gagnfræðiskólann (High school) í Colorado spring. Hann giftist Bandarískri konu en naut sín ekki vel í Bandaríkjunum og fluttist aftur til Sviss þar sem hann tók sæti sem fiðluleikari í sinfóníuhljómsveit Lausanne og síðan í sinfóníuhljómsveitinni í Genf.

Soutter átti við geðræn vandamál að stríða og árið 1922 var hann í fyrsta sinn lagður inn á stofnun sökum þessa. Upp frá því fór tónlistaferill hans niður á við og hann hóf að stúdera skúlptúr.  Hann hélt góðu sambandi við frænda sinn og velgjörðarmann, arkitektinn Le Corbusier, sem hvatti hann til listsköpunar og árið 1923 tók Soutter til við að mála og teikna. Árið 1937 gerði hann sín fyrstu fingurmálverk, þ.e. málverk unnin með fingrunum einum, sem hann varð síðar þekktur fyrir og þeirri tækni hélt hann til streitu þar til hann lést á geðveikrahælinu í Ballaigues árið 1942. 

    

Fingurmálverk Soutters eru yfirleitt svörtmáluð á pappír eða hafa allavega svartan sem meginlit. Þau eru hrá og agressíf og vísar viðfangsefnið oftar en ekki til kristinnar trúar. Soutter varð aldrei meginstraumslistamaður. Hann hélt þrjár myndlistarsýningar á meðan hann lifði og höfðu verk hans umtalsverð áhrif á Franska listamanninn Jean Dubuffet og síðar á þýsku listamennina Arnulf Reiner og A.R. Penck sem voru meginstraumslistamenn og tákngervingar hispursleika nýja tjástílsins á níunda áratug síðustu aldar.

Ég sá sýningu á verkum Louis Soutters í Köln árið 1990. Þau voru ótrúleg og náðu svo beint inn á sál mína að ég kom vart upp orði í sólarhring á eftir.

Áttatíuogfimm prósent

Sit árdegis á kaffihúsi með soja latte og fartölvu.

Fjögur í hóp sitja í nálægð við mig og ég heyri allt þeirra samtal sem öllum stundum snýst um aðra en þau.

Hve mörg prósent af samtölum, almennt, ætli snúist um fólk sem er ekki með í samtalinu?

Engin nánd, engin persónuleg tenging, bara smjatt.

Ég giska á 85%

Ósýnilegar drottningar

Sá sýningu Birgis Snæbjörns Birgissonar á Kjarvalstöðum, Ljóshærð ungfrú heimur, 1951- 

         

Eins og yfirheitið gefur til kynna að þá er þetta "work in process" þar sem að listamaðurinn mun halda áfram að mála ungfrú heim ljóshærða eftir því sem þær bætast við.

 Alls eru þetta 56 portrettmyndir af fegurðardrottningum"Miss world" keppninnar.

Birgir er einn veigamesti listmálarinn á Íslandi í dag.  Serían hans um Norræna kynstofninn sem hann sýndi á sýningunni "Ný Íslensk myndlist" í Listasafni Íslands árið 2004 er með áhrifamestu málverkaseríum sem sést hafa á Íslandi.

Fegurðardrottningarnar eru metnaðarfullt verkefni og fellst ádeilan einna helst í hugmyndum um fegurð og ekki síst í skjóli listasafnsins, eða er listasafn ekki byggt á nokkurskonar fegurðarsamkeppni?

Fegurðin í verkum Birgis fellst í hverfulleika og hreinsunaraðgerðum.

Hverfulleikinn verður tímalaus og drottningarnar fastar í nærmynd á striganum með frosið bros og starandi blá augu , svo maður greinir ekki endilega nýja eða gamla fegurðardrottningu. Allar eru þær jafnvígar á veggjum safnsins.

Ég var fyrir vonbrigðum með uppsetninguna. Milliveggjum raðað þannig að á vissum punktum í rýminu birtast myndir og aðrar hverfa. Maður labbar einhverskonar ferli eða talningu mynda og rýmið hreyfist með. Flott gert, en bara allt of yfirsmíðað og "proppsað" fyrir þessar fölu myndir.  

Held að virkni myndanna hefði verið sterkari ef salurinn hefði verið skilinn eftir opinn, án milliveggja, þær rammað hann inn og gætu allar æpt á mann í einu þegar maður kæmi inn í rýmið.

Mæli samt með Bigga.

Hér er linkur á grein sem ég skrifaði um Birgi fyrir New York arts magazine í fyrra.

http://www.nyartsmagazine.com/index.php?option=com_content&task=view&id=5077&Itemid=25

Tíðarandinn

Horfði loks á myndina The Secret (sem er búin að vera í umferð á netinu um tíma og nú komin út bók).  Fjallað er um aðdráttarlögmálið (Law of attraction) sem hjálpar okkur að verða rík og græða peninga. Maður verður að horfa á myndina með það í huga að hún er gerð fyrir Bandaríkjamarkað og  snúa yfir í andlega þanka. Þ.e. að hjálpa okkur að verða rík á andlegu sviði.

Myndin er í ætt við "What the bleep do we know" myndina (og nú samtök) sem var sýnd hér á kvikmyndahátíð í hittifyrra, minnir mig. Frábær mynd sem fjallar um skammtakenninguna (Quantum physics) og er í raun mikið betri heimildarmynd en "The Secret".

Nú er komin enn ein myndin í fjölskyldunni sem er dreifð ókeypis á netinu (þá hlýtur að koma út bók seinna). Hún heitir "Zeitgeist" (Tíðarandinn) og er m.a. fjallað um hryðjuverk, trúarbrögð, stjarnfræði og "tilviljanir". Vil samt ekki segja of mikið að svo stöddu.  Mynd sem vekur upp viðbrögð. 

Hægt er að sjá myndina á slóðinni; http://zeitgeistmovie.com/

XGeo III að ljúka

Sýningu minni, XGeo III, sem nú stendur yfir í Ásmundarsal, Listasafns ASÍ, lýkur á sunnudaginn. Listasafnið er til húsa við Freyjugötu 41 og er opið frá 14-18.    

"Sannleikurinn liggur mitt á milli öfganna” (Gautama Buddha, um 530 fk.)

XGeo er samruni athafnamálverks (action painting) og strangflatarmálverks (geometry) út frá öfgum sitthvors myndmálsins, þ.e. slettunni og símynstrinu, gjörningnum og möntrunni, “happening” og “non-happening”.

Bankaboðorðin tíu

Margir efast um tilvist guðs, og spyrja; "Er nokkuð til guð"? Rök og efnislegar staðreyndir segja; "Nei! það er ekki til neinn guð".  Samt hundsar fjöldi manna rök og efnislegar staðreyndir, fylgir trú sinni og gefur sig á vald guðs.

Fréttir af 108 milljarða króna skulda íslenskra heimila hefur nú kallað fram þessa kunnuglegu spurningu á íslenskum heimilum og nú spyrja menn; "Eru nokkuð til peningar"? Rök og efnislegar staðreyndir segja; "Nei! það eru ekki til neinir peningar"  Samt hundsar fjöldi manna rök og efnislegar staðreyndir, fylgir trú sinni og gefur sig á vald peninganna.

Bankaboðorðin tíu

1) “Ég er lánadrottinn banki þinn og þú skalt ekki hafa aðra banka en mig. Þú skalt engar líkur gjöra þér né nokkrar myndir af því, sem gæti verið hagstæðara í bönkum annarsstaðar erlendis, eður þeim, sem eru hér heima fyrir, því að ég er vandlátur lánadrottinn , sem hef í vasa mínum þúsundir, þeirra sem skipta við mig og varðveita boðorð mín."  

2) "Þú skalt ekki draga nafn lánadrottins banka þíns í efa, því að lánadrottinn banki þinn mun ekki láta þeim óhegnt, sem dregur nafn hans í efa." 

3) "Minnstu þess að halda greiðsludaginn heilagan. Alla daga skalt þú erfiða og vinna allt þitt verk, en fyrsta hvers mánaðar er greiðsludagur vaxta helgaður lánadrottni þínum. Fyrir því blessaði bankinn mánaðarmótin og helgaði þau." 

4) "Heiðra skaltu bankastjóra þinn og útibústjóra, svo að þeir geti hagnast persónulega á lánum, sem lánadrottinn banki þinn veitir þér." 

5) "Þú skalt fullnýta yfirdráttarheimildina sem bankinn þinn skammtar þér á yfir 20% vöxtum". 

6) "Þú skalt ávallt leita svara hjá þjónustufulltrúa innan banka þíns.” 

7) Þú skalt láta blekkjast af öllu ráðabruggi banka þíns. "

8) "Þú skalt láta öll fjármál í hendur banka þíns.” 

9) "Þú skalt girnast hús náunga þíns með 6,30% verðtryggðum vaxtarlánum." 

10) "Þú skalt girnast konu náunga þíns,  þjón eða þernu hans, Hummerinn hans eða Mercedes Benzinn, í raun allt það, sem náungi þinn á skalt þú vilja eignast á lánum hjá banka þínum."  

Lýrískt raunsær

Mæli með sýningu Kristins G. Harðarsonar í Suðsuðvestri í Reykjanesbæ. Sýningin heitir "Ferðir" og er samantekt af verkum hans síðustu ára sem snúast um skrásetningar á gönguferðum.

Kristinn er hæglátur listamaður sem kalla má "lýrískt raunsæjan". Hluti af sýningunni er á netinu á slóðinni http://notendur.centrum.is/kristgh/ferdir/

Sálusystkin kristjáns Davíðssonar

Í tilefni af grein um Kristján Davíðsson í Lesbókinni í dag birti ég myndir af málverkum eftir 2 sálusystkin Kristjáns sem ég nefni í greininni.

     

 Bandarísku listakonuna Joan Mitchell (málverk t.v.) og Belgann Raoul de Keyser (málverk t.h.).

Fljótt og ódýrt

Áhugavert á forsíðu Morgunblaðsins í gær, grein þar sem íbúar nýju fjölbýlishúsi í Kópavogi kvarta yfir höllum og göllum á húsinu. Það þarf svosem ekki að leita langt til að finna svar við því hversvegna nýbyggingar (ekki bara í Kópavogi) eru meingallaðar.  Hér eru einfaldlega lægstu tilboðin sem ráða því hver fær verkið og ef þau eiga að gera sig að þá þarf vinna og efni að vera í lámarki. Og ekki er verra að  kaupa ódýrt vinnuafl að utan til að geta haldið sér í samkeppninni. 

Fyrir nokkrum dögum átti ég í samtali við mann sem sagði upp starfi sínu hjá byggingarverktaka vegna þess að hann gat ekki lengur horft upp á vinnubrögðin. Hann sagði mér að uppsláttur utan um steypu sem á að harðna í allavega viku er tekinn af eftir 2 - 3 daga og veggir málaðir á meðan steypan er hálfmjúk. Flotað gólf sem á að vera við kulda til að harðna eðlilega er í hækkuðum gólfhita til að flýta þornun (og skemma undirlagið).  Og þannig voru sögur þessa manns.

Þetta er afar slæm þróun, en verðum við ekki líka að taka ábyrgð á henni? Eða viljum við ekki að hlutir séu gerðir fljótt og ódýrt? 

Og hvernig er með matinn? Við viljum borga sem minnst fyrir fiskflakið þannig að fiskframleiðendur svara því með því að fylla fiskinn af vatni og fiskurinn sýnist þéttur og ferskur en verður ekki að neinu nema vökva í ofninum. Hið sama má segja með kjúklinginn. Eða brauðið og morgunkornið sem er fyllt með lofti. Hefurðu mulið seríósið niður í hafraflögustærð og séð hversu lítið magn af korni er raunverulega í kassanum? "Hollt og gott" - Þvílíkur brandari.

Cronenberg lofar

Ég fór á Eastern promises í Háskólabíó, nýjasta mynd Davids Cronenbergs. Hann hefur verið í miklu uppáhaldi hjá mér gegnum tíðina, eða allt síðan ég sá Scanners (1981) og  Videodrome (1983) sem ég heillaðist af á unglingsárunum. Dead Ringers (1988) sló síðan naglann á höfuðið, enda tær snilld með Jeremy Irons í sínu langbesta hlutverki á annars glæsilegum leikferli. Cronenberg er einn af þessum kvikmyndargerðarmönnum sem hefur tilfinningu fyrir áþreifanleika og jaðrar við að vera skúlptúrískur. Í Dead Ringers, Naked Lunch (1991), Crash (1996) og eXistenZ (1999) nær hann verulega góðu flugi sem slíkur. Í Spider (2002) færist fantasían hinsvegar nær veruleikanum, þótt það sé veruleiki geðklofa þar sem Ralph Fiennes sýnir svaka takta.  Hún var hinsvegar hægari og í þyngri kantinum og féll í skuggann á vinsældum myndarinnar A Beautiful Mind (Ron Howard, 2001) sem var um samskonar málefni en hafði meira "entertainment value". Þegar ég sá  A History of Violence (2005) var ég ekki alveg að átta mig á hvað Cronenberg væri að fara. Þessi útsýrði fantasíuleikstjóri var kominn í dálitla klisjumynd, sem hann skilaði frá sér mjög vel, en einhvernvegin fannst mér nóg búið að vera af svona ofbeldisminnisleysisofurleigumorðingja myndum, þótt Cronenberg nái vissulega einhverri dýpri mynd á efnið, sem dýpkar enn við annað áhorf og þriðja. 

Ég fór síðan á Eastern Promises í gær og vissi ekki við hverju ég ætti að búast. Myndin hefur hlotið misjafna dóma í útlandinu.  Viggo Mortensen er alveg brilliant í sínu hlutverki og þótt Cronenberg skelli þarna smá lögguleik með í plottið sem maður var svosem búinn að spotta út áður en til kastanna kom að þá þótti mér þráðurinn halda og endirinn ekki ósvipaður og í A History of Violence. Þ.e. að maður fær tilfinningu fyrir ástandi sem gefur manni innsýn í framhaldið.  Þá voru líka dálítil Lilja 4 ever (Lukas Moodyson, 2002) skilaboð í þessu sem eru ansi áleitin og sitja í manni lengi á eftir og svo var umræddur áþreifanleiki að skjóta upp kollinum af og til í aftökum og limlestingum.

Mér var sagt af áhugamanni um mannspekingi að Rússar séu mjög meðvitaðir um skuggann sinn og að þeir gangi með skuggann sér við hlið. En þetta er einmitt kaldur og skuggalegur veruleiki sem Cronenberg sýnir. Ömurlegt að svona mannsal skuli vera í gangi og að menn sjái ekkert athugavert við að skipta á ungum stúlkum og nokkrum kössum af áfengi.