LHÍ hefur skólastarf við Laugaveg árið 2011

Fór í gær á kynningu fyrir kennara LHÍ á byggingu og hugmyndafræði henni að baki.  Þá var í raun ekki ljóst hvar málin stæðu með nýjan meirihluta en samkvæmt yfirlýsingum Hönnu Birnu í Mogganum í dag að þá á að keyra húsnæðið í gegn og ef allt stenst áætlun að þá mun skólastarf í nýju húsnæði LHÍ hefjast árið 2011.

Páll hjá + Arkítektum sá um kynninguna.  Ég þekki Palla vel og veit að hann gefur hjartað í það sem hann gerir. Tillagan er vandlega ígrundum en vissulega margt sem þarf athuga til að sinna þörfum ólíkra listgreina. það verður gert í samráði með þeim sem koma að kennslu. 

Um 30% af skólanum á að vera opið almenningi á skólatímum.  Verkstæði og annað verður lokað en það eru svosem engar gaddavírsgirðingar sem meina hverjum sem er að rölta um skólann öllum stundum.  Því læt ég einhverjar spurningar um vinnufriðinn, en aðstæðurnar eru kannski ekkert betri í Laugarnesinu, hvað það varðar, allir eru ofan í öllum.

Ég hefði vissulega viljað sjá gert ráð fyrir stærra vinnusvæði fyrir myndlistarnemana, að þessi nauma skömmtun á vinnurými sé brotin upp og að nemendur fái strax á tilfinningunni að í vinnurými megi "hugsa stórt".

Mér þykir flott að skólinn ætli ekki að gera ráð fyrir einhverjum sérstökum bílastæðum. Að hann vilji frekar hvetja til notkunar á almenningsfarartækjum eða að menn geti bara fengið sér hjól, annars að leigja sér bara stæði.  Hins vegar mun Samson með Björgólf í broddi fylkingar ætla að byggja 200 bílastæði þarna undir, en þau eru ekki bara ætluð fyrir LHÍ. En máski má semja um einhver þeirra því ekki eru allir í stakk búnir til að hjóla eða ganga einhverjar vegalengdir.

Þá  leit ég yfir aðrar tillögur og tel að  tillaga + Arkítekta hafi átt sigurinn skilið. Sumar af tillögunum voru hreint og klárt umhverfisslys.  Fyrirhöguð bygging er nokkuð vandlega hagrædd að umhverfinu, miðað við að þetta er "monumental" bygging.  Abstrak séð eru kubbar sem falla inn og út í húsinu miðaðir við veggstærðir húsanna í kring.

Ég hafði sérstaklega gaman að hlusta á Palla tala um bygginguna eins og líkama (s.br. Marcus Vitruvius). Hvar hjartað væri, lungað ofl.  Ætli vinnuverkstæðin séu þá ekki ekki meltingin?

Ég hef eitthvað verið að gantast með í Mogganum og hér á blogginu að hugmyndin að staðsetningunni sé sprottin úr kvikmyndinni Fame(Alan Parker, 1980). Og verð að játa að ég sé alltaf fyrir mér, eins og í Fame,  nemendur í dansi hoppa upp á bíla við Laugaveg í trylltu svíngi, tónlistarnema á stéttinni spilandi og syngjandi og leikarana faðma að sér gesti og gangandi með einhverju skemmtilegu látbragði.

Hins vegar veit ég ekki alveg hvað myndlistarnemarnir gera með slíkar uppákomur. Máski "performera" bara með öllum eða taka upp á einhverju róttæku "Happening".  Allavega verða þau ekki úti á götu að teikna portrett.

Ég þarf augljóslega að sjá myndina aftur, Veit einhver hvort hægt sé að leigja Fame á DVD einhversstaðar í Reykjavíkinni?

Vill auka samstarf við minnihluta

Of og van hjá kvikmyndaleikurum

Ætla aðeins að halda áfram með vangaveltur um ofmetið - vanmetið og færa frá myndlist og kvikmyndum yfir í kvikmyndaleik.  

Ofmetnasti leikarinn:  Sennilega á Arnold Schwartzenegger skilið titilinn "ofmetnasti leikari allra tíma", en ég held að honum hafi bara aldrei verið tekið alvarlega sem leikara.  Var bara fínn fyrir "blockbustera".

Charlton Heston var ofmetinn sem og Gregory Peck, hvað þá Richard Gere.  Ég held þó að Tom Hanks sé ofmetnasti leikari allra tíma (finnst hann samt nokkuð góður leikari).

Vanmetnasti leikarinn:   Paul Giamatti er vanmetnasti leikarinn í dag. Nýtur vissulega virðingar en fyrir mitt leyti er hann einhver sá allra besti á tjaldinu núna.  Það er þó ekki komin reynsla á hvort hann sé vanmetnasti leikari allra tíma.  Þar bítast nokkrir um bitann.

Malcolm McDowell er vanmetinn leikari.  Hann var magnaður í A Clockwork Orange (Stanley Kubrick, 1971) og O Lucky man (Lindsey Anderson, 1973). En síðan hafa bara verið lítil aukahlutverk í boði.

Claude Rains er dæmi um frábæran leikara sem var fastur í aukahlutverkum. Kannski var hann of lágvaxinn fyrir aðalhlutverk í Hollywood eða bara ekki nógu "macho".  Hann tók þó nokkur og skilaði t.d. The Invisible man (James Whale, 1933) frá sér með endemum. 

Anton Walbrook var líka vanmetinn leikari. Frábær í The Red Shoes(Powell & Pressburger, 1948) og La Ronde (Max Opuls, 1950).

James Earl Jones, sem í dag er sennilega þekktastur fyrir að ljá Svarthöfða rödd sína í Star Wars myndunum er vanmetinn leikari með mikla nærveru. Hann varsúper-flottur sem Jack Johnson, fyrsti blökkumaðurinn til að verða heimsmeistari í boxi, í myndinni The Great white hope (Martin Ritt, 1970)  

Ég ætla þó að láta titilinn "Vanmetnasti leikari allra tíma" í hendurnar á Peter Lorre.  Hann skilaði allsvakalegu hlutverki  í hini frábæru  M (Fritz Lang, 1931). Hún var Þýsk en Lorre vakti heimsathygli fyrir túlkun sína sem fjöldamorðinginn ógurlegi. Lorre var lágvaxinn og ófríður og þegar hann flutti til Hollywood fékk hann aðalhlutverk í nokkrum Hrollvekjum, s.s. Mad Love (Karl Freund, 1935) þar sem Lorre sýndi aftur snilldarleik. Síðan færðist hlutverkaúrvalið yfir í aukahlutverk í nokkrum Bogart krimmum og að lokum var það aukahlutverk í B-hryllingsmyndum. Lorre var engu að síður meiriháttar leikari og sérstæður.

Ofmetnasta leikkonan:  Jennifer Jones var algerlega ofmetin á sínum tíma en flestum gleymd núna þannig að það er varla hægt að segja hana ofmetna lengur. Í dag er það Angelina Jolie. 

Julia Roberts sækir fast að titlinum ofmetnasta leikkona allra tíma en ég held að Elizabeth Taylor sé sú ofmetnasta gegn um tíðina (Finnst hún samt nokkuð góð leikkona).

Vanmetnasta leikkonan:    Shelley Duvall er dæmi um vanmetna leikkonu. Hún átti stórleik í 3 women(Robert Altman, 1977) og ótal ógleymanleg aukahlutverk. 

Russell virðist mér hreinlega vanmetið nafn í stéttinni. Fyrst ber að nefna Rosalind Russell. Hún var æðisleg í His Girl Friday (Howard Hawks, 1940) og Auntie Mame (Morton daCosta, 1958). Hin er Theresa Russell. Hún fer í sama vanmetna hóp og Barbara Hershey og Jennifer Jason Leigh.

Kerry Fox er líka vanmetin leikkona. En er af sama kliberi og t.d. Cate Blanchett.

Það væri freistandi að segja Dorothy Dandridge vanmetnustu leikkonu allra tíma. Hún var meiriháttar en lítið var um bitastæð tækifæri fyrir hörundslitaða leikkonu á fimmta og sjötta áratugnum.  Hins vegar er valið auðvelt fyrir mitt leyti. Vanmetnasta leikkona allra tíma er Louise Brooks.

Louise Brooks var Bandarísk en gerði sínar bestu myndir í Evrópu. Má þar nefna Kassa Pandoru (G.W. Pabst, 1929) og Dagbók glataðrar stúlku(G.W. Pabst, 1929).

Í báðum myndunum leikur hún vændiskonu, en undir mjög ólíkum kringumstæðum.  Brooks er stórkostleg í þessum hlutverkum og svakalega ögrandi.  þetta er jú á þögla tímabilinu.

Brooks gerði líka myndir í Bandaríkjunum en augljóslega hentaði henni betur að leika í Evrópu þar sem hún þurfti ekkert að skafa af. 

Brooks er tvímælalaust ein af uppáhalds leikkonum mínu

Of og van í kvikmyndum

Er enn í þessum ofmetnu-vanmetnu hugleiðingum (sjá neðar á blogginu) í tilefni af vangaveltum um ofmetna list í Fréttablaðinu um daginn og langar nú að láta í ljós mína skoðun á kvikmyndunum.

Ofmetnasta kvikmyndin:     Sigríður Pétursdóttir var spurð um ofmetnustu kvikmyndina og setti hún Gladiator (Ridley Scott, 2000) í það hlutverk.  Ég var svosem enginn Gladiator aðdáandi nema að mér þótti klippingar í bardögunum flottar. En ef málið snérist um Rómverjamyndir að þá hef ég átt erfiðara með Ben-Hur, alveg yfirmáta væmin semi-biblíumynd en þó líka með flottum bardagasenum. Annars er mín skoðun sú að Titanic sé ofmetnasta mynd allra tíma.

Vanmetnasta kvikmyndin:   Ég gæti svosem sagt að 2001: A Space Odyssey sé vanmetnasta myndin vegna þess að hún fékk engin stór verðlaun á sínum tíma og lenti fáránlega neðarlega á alþjóðlegum skoðanakönnunarlista yfir bestu sci-fi kvikmyndirnar.  En hún er auðvitað langbesta sci-fi myndin og átti tvímælalaust að fá Óskar og allt það á sínum tíma. Hins vegar held ég að 2001: A Space odyssey sé í grunninn vel metin, allavega er nógu oft vitnað í hana í kvikmyndum samtímans. Nú síðast í WallE.  

Ef málið snérist um sci-fi myndir þá mundi ég segja The Thing from another world(Christian Nyby, 1951) sem fjallar um átök nokkurra manna við gangandi grænmeti utan úr geimnum.

En málið er stærra en sci-fi. Og óneitanlega er mikill fjöldi mynda á annarri tungu en ensku sem eru vanmetnar. Listinn yrði of langur ef ég byrjaði og ætla því ekki að hafa "ekkienskumælandi" myndir með í leiknum. Þær eru hvort sem er yfir höfuð vanmetnar. Samt verð ég allavega að nefna myndina Komdu og sjáðu / Idri I Smotri (Elem Klimov, 1985), allavega vegna samanburðar við Hollywood myndirnar.  Ég sá hana fyrst í Laugarásbíó um svipað leiti og Platoon (Oliver Stone 1986) var að gera allt vitlaust. Platoon gersamlega hvarf í skugga þessarar Hvítrússnesku myndar sem sýndi ógurleika stríðs, allsvakalega áhrifamikil.

Kvikmyndin Monsieur Verdoux(Charles Chaplin, 1947) var flopp á sínum tíma,frábær mynd, en fólk átti erfitt með að sjá Charles Chaplin í hlutverki kvennamorðingja. Hún er vissulega vanmetin eins og Kes(Ken Loach, 1969), ein magnaðasta og fallegasta mynd breskrar kvikmyndasögu og fyrrennari breska raunsæisins sem var vinsælt á síðasta áratugnum. Önnur Loach mynd The wind that shakes the Barley (Ken Lopach 2006) er vafalaust vanmetnasta mynd síðustu ára. Hún hlaut reyndar Cannes verðlaun en var algerlega útilokuð í Óskar og BAFTA vegna þess að hún drap á spurningum um hryðjuverk sem kanar og bretar vilja ekki að fólk spyrji sig að. Auk þess sýndi myndin svarta hlið á Englendingum í garð Íra.

Ég er hins vegar á því að vanmetnasta mynd "ever" sé The Hudsucker Proxy  (Joel Cohen, 1994). Hún var álitin flopp og hefur aldrei hlotið uppreisn æru. Ekki einu sinni eftir auknar vinsældir þeirra Cohen bræðra. Mér þótti hún snilldarverk þegar ég sá hana fyrst og þykir hún enn snilld. Formræn, fyndin og falleg með létt skot á Hollywood feelgood-myndir fjórða og fimmta áratugarins. 

Ég hef meira að segja tileinkað kvikmyndinni hluta af  rannsóknarferli mínu í myndlistinni sem ég kalla Homage to the Proxyog hef þegar sýnt í sjö hlutum í Reykjavík, Akureyri, Hveragerði, Ísafirði, Kaupmannahöfn, New York og Dubrovnik. Og er enn í þróun.

Þríviður kveður

Náði að fara í gær á síðasta sýningardegi og sjá sýninguna "Þríviður"  í Listasafni Reykjanesbæjar. 

Ég hafði heyrt gott um sýninguna og hafði því væntingar. Þær stóðust. 

Listamennirnir eru þrír, Guðjón Ketilsson, Hannes Lárusson og Helgi Hjaltalín Eyjólfsson. Þeir vinna allir í trjávið. Gæla við hönnun hluta en fást engu að síður við rýmiskenndan skúlptúr.

Tvímælalaust flottasta sýning sumarsins.

Ég verð samt að benda á skemmtileg tengsl á milli verks Hannesar Lárussonar og sýningar eiginkonu minnar, Guðrúnar Veru Hjartardóttur, í Deiglunni fyrr á árinu sem/og í Króatíu. (Sjá HÉR og HÉR).  En Hannes fékk fólk til að sitja á skúlptúrunum sínum og horfa fram.  Sýndi svo upptökuna á videói sem lúppaði afturábak og áfram.

Of og van í íslenskri myndlist

Í sérblaði Fréttablaðsins um Menningu og listir er rætt við nokkra menningarvita um ofmetnustu listaverkin.

Í myndlistinni er það Hannes Sigurðsson sem velur ofmetnasta listaverkið sem hann segir vera Mona Lisa.

Mikið er ég sammála honum og vitna þá hér með í grein sem ég skrifaði í lesbók í vor um Monu Lisu. Rak þá tækni og aðferð en fjallaði líka um frægðarferilinn og vitna m.a. í bók Darians Leaders, Stealing the Mona Lisa" en þar fjallar fræðingurinn um að frægð listaverksins komi til af því að myndinni var stolið árið 1911 og í 2 ár hengdi Louvre safnið myndir af Monu um gjörvalla Evrópu og sendi tilkynningar í hús "Hefur þú séð þetta málverk", með mjólkurpóstinum.  Þegar verkið komst svo til síns heima var það orðið frægasta málverk heims, og óvart fyrsta markaðssetta listaverkið.

Mig langar að taka þátt í þessum leik á blogginu mínu með Ísland í huga.

 Jón Stefánsson á tvö ofmetnustu listaverkin á Íslandi. að mínu mati.  Annarsvegar er það Þorgeirsboli.  Hræðilega vont verk þar sem tengsl á milli bolans og óttasleginnar manneskjunnar eru engin.  Hún stendur eins og einhver dramadrottning að falla í yfirlið í áhugamannaleikhúsi en bolinn glápir í allt aðra átt. Fnæs bolans er svo eins og risastórir bómullarhnoðrar fastir í nefi hans.

Hitt verkið heitir Svanir og var í eigu Danadrottningar sem gaf verkið aftur heim við athöfn.  Verkið sýnir svani taka á flug en eru í raun eins og hnullungum þjappað saman á fletinum þannig að flugtakan er ósannfærandi og skvett vatnsins er bara klúðurslega málað.

 Mér finnst Jón annars fínn listamaður, og sérlega flottur í formsterkum málverkum.  Hann kunni bara ekki að mála loftkennd.

Ofmetnastan Íslenskra listamanna tel ég Þórarinn B. Þorláksson.  Hann nýtur þess góðs að hafa verið fyrstur íslendinga til að halda myndlistarsýningu heimavið.  En borið saman við hina frumherjana, Jóhannes, Jón og Ásgrím, þá stóð hann þeim langt að baki.

Vanmetnasti Íslenski listamaðurinn er Eyborg Guðmundsdóttir. 

Hún starfaði lengst af í París þannig að hún átti ekki mikið samneyti við abstraktlistamennina hér heima á sjöunda áratug síðustu aldar.  Auk þess var hún kona. Eyborg var frumkvöðull í op-list á Íslandi sem var öllu vísindalegri nálgun við abstrakt en menn voru að fást við á Fróni. 

Eyborg hóf ferilinn seint og lést of snemma en var æðisleg listakona.

Nýtt listaverk finnst eftir Leonardo da Vinci

Enn finnast listaverk eftir löngu liðna listamenn. 

Þessi huggulega teikning er í einkaeign Bandarísks listaverkasafnara sem keypti hana á eina og hálfa milljón króna fyrir 10 árum síðan og var höfundur þá óþekktur.

Safnarinn hefur nú látið rannsaka myndina og segja sérfræðingar að miðað við stílbrigði, tímabil, útlit o.fl. sé myndin  að öllum líkindum eftir sjálfan Leonardo da Vinci.

Fáist það endanlega staðfest er víst að safnarinn þarf ekki að svelta.

 HÉR er frétt um málið.

Þar sem fjörið er

Ég skrifaði Af listum pistil í Moggann í dag þar sem ég velti fyrir mér stefnu stjórnar LHÍ með að vilja skólann við Laugaveg.  Er þá ekki að hugsa um borgarmynd eða húsvernd við Laugaveg, heldur hvaða menntastefnu megi lesa úr því að vilja stjórnar á að hafa skólann við Laugaveg en ekki í Vatnsmýrina, þar sem skólinn á land.

Kostir við að vera í Vatnsmýrinni væri samneyti við Háskóla Íslands þar sem hægt væri að sækja í frekari fræðigreinar.  Ókostir væru hætta á einhverskonar samruna í komandi framtíð.  En þar sem að listnám byggir á annarskonar nálgun en bóklegt nám gerir að þá þarf LHÍ sjálfstæði til að geta slitið sig frá kerfislægri menntun.  "Hin listakademíska mótsögn felst þá í því að listmenntun skuli vera óháð menntakerfinu sem hún stólar á."

Varðandi ákvörðunina um að reisa húsnæði skólans við Laugaveg, þar sem fjörið er en ekki fræðin, rifja ég upp "Fame drauminn" sem ég man eftir að allnokkrir listunnendur göntuðust með þegar skólinn var stofnaður. Og nú verður hann að veruleika. Því þarna eiga að vera uppákomur fyrir gesti og gangandi, opinn sýningarsalur, tónleikasalur, leiksalur, kaffihús og verslun. "Við erum því ekki bara að tala um menntastofnun heldur líka menningarsamkomuhús, eða einhverskonar listmenntakringlu við Laugaveg."

Að lokum tel ég að kaffihús og verslun eða þvíumlíkt dugi ekki til til að skapa tengsl við almenning.

Þetta eru semsagt málefnin sem legg fram í pistlinum (Get því miður ekki linkað á hann án lykilorðs sem ég má ekki gefa upp). Það er reyndar margt annað sem mætti ræða varðandi framtíð myndlistarnáms og stöðu skólans sem "akademía". En það bíður þá betri tíma.

Kúkur á flugi

Þessi myndarlegi skúlptúr nefnist Complex shit og var á sýningu í Sviss allt þar til í gær að hann losnaði frá festingum sínum og tókst á flug, en verkið er uppblásið eins og blaðra á stærð við hús.

Á svifi yfir Sviss olli skúlptúrinn einhverjum skemmdum á eignum og óvíst hvort hann fari aftur til síns staðar, en hann er nú lentur og það einhverjum 200 skrefum frá leiksskóla.  Sennilega fínasta skemmtun fyrir börnin.   Frétt HÉR 

Höfundur Complex shit er Bandaríkjamaðurinn Paul McCarthy.  Hann sýndi hér fyrir nokkrum árum ásamt Jason heitnum Rhoades í Kling & Bang galleríi.

Sýningin hét Sheep plug og er ein sú eftirminnilegasta sem hefur komið hingað til lands á síðustu árum.  McCarthy er einnig höfundur, ásamt Rhoades, útilistaverksins Macy´s á Eiðum. En þar, rétt utan við byggðina stendur yfirgefinn Macy´s verslun og birtist er maður gengur yfir hæðina, ekki ósvipað og þegar Frelsisstyttan birtist Charlton Heston í ógleymanlegu atriði Apaplánetunnar.

McCarthy er magnaður og róttækur listamaður sem er farinn að nálgast eftirlaunaaldurinn. Það má sjá slatta af gjörningum hans á YouTube.  HÉR er brot úr einum sem heitir Painter.

Dularfullur listamaður

Margur kynni að halda að þessi mynd sem ég birti hér á bloggsíðunni sé eftir Andy Warhol, en svo er ekki.

Hún ku vera eftir Pietro nokkurn Psaier. En hann ku hafa verið náinn samstarfsmaður Andys allt frá árinu 1960 og mótað með honum þá list sem Warhol er þekktur fyrir og unnið að henni með honum í verksmiðjunni (heiti yfir vinnustofu warhols), eða svo segir allavega John Nicholssons, listaverkasali, sem hefur verið að selja verk eftir Psaier og komið um 200 þeirra í umferð á forsendum samvinnu hans og Warhols. 

Samkvæmt Nicholsons þá kaus Psaier að vera í skugga Warhols en nú er hann kominn út úr skápnum. Þó ekki hann sjálfur því  Psaier mun hafa látist í tsunami flóðinu árið 2004 og lík hans aldrei fundist.

Það er sannarlega gaman að óþekktur listamaður skjóti upp kollinum sem einn helsti áhrifavaldur á samtímalist. En gallinn á þessum dularfulla listamanni er þó sá að enginn af vinum Warhols eða þeim sem héngu með honum á verksmiðjunni kannast við að hafa nokkurn tíman séð eða heyrt af Pietro Psaier.

 HÉR má lesa frétt um málið, HÉR er skemmtilegt innlegg og HÉR er hlekkur á heimasíðu Nicholsons listaverkasala með upplýsingum um listamanninn Pietro Psaier.

Skilaboð

Las pistil Einars Fals í Mogganum í gær þar sem hann gerði úttekt á sýningunni "Dalir og hólar" í Dölum í Reykhólasveit.

Alltaf ánægjulegt þegar sýningar af þessu tagi rata út á landsbyggðina, en yfirleitt er það þó yfir sumartímann. Einmitt þegar gúrkutíðin er í Reykjavík. Í september snýst dæmið svo aftur við.

Einar nefndi sérstaklega verk Magnúsar Pálssonar sem hefur slegið nafnið "Jón" í hlíðina ofan bæinn með 35 metra háum stöfum.  Væntanlega er það grassláttur sem um ræðir, en engu að síður varð mér hugsað til verka Belgíska listamannsins Wim Delvoye í þessu samhengi. 

Birti hér eitt verk eftir Wim Delvoye af þessu tilefni.